envelope redakcja@polskiinstalator.com.pl home ul. Wąski Jar 9
02-786 Warszawa

Advertisement











32Co zrobić, aby bez kompleksowego i kosztownego remontu ułatwić osobom starszym czy niepełnosprawnym wykonywanie czynności higieniczno-sanitarnych w toaletach? – Wielu producentów pochyla się dziś nad tym problemem, bo dane demograficzne nie pozostawiają złudzeń. Społeczeństwa się starzeją i coraz więcej osób potrzebuje specjalnych rozwiązań funkcjonalnych. Przyjrzyjmy się, co dziś w tym zakresie oferuje rynek.

33Główny Urząd Statystyczny szacuje, że w naszym kraju liczba osób w wieku emerytalnym wzrośnie do 2035 r. do co najmniej 9,6 mln osób. Część z nich, z uwagi na wiek i ograniczoną zdolność ruchową, będzie wymagać specjalnych rozwiązań umożliwiających korzystanie z łazienki lub toalety. Już dziś osoby z niepełnosprawnością ruchową stanowią około 12% mieszkańców Polski. Dodajmy do tego ludzi, którzy mają różne potrzeby funkcjonale wynikające np. z otyłości, ciąży czy wzrostu.

Polski rynek nie jest oczywiście wyjątkiem. Według prognoz, odsetek osób w wieku emerytalnym (60 lat i więcej dla kobiet oraz 65 lat i więcej dla mężczyzn) do 2050 r. w skali europejskiej wzrośnie z 27 do 51%, a w skali światowej z 11 do 25%. Wiele pomieszczeń sanitarnych w istniejących budynkach trzeba będzie zatem przystosować do potrzeb i możliwości takich osób, licząc się z ograniczoną możliwością wykonania kompleksowego remontu. Producenci armatury sanitarnej muszą sprostać temu wyzwaniu, ponieważ jest to stale rosnąca grupa klientów.

Specjalne uchwyty – podstawa udogodnień
Korzystanie z miski ustępowej jest najczęściej wykonywaną czynnością higieniczną przez człowieka. Osobom z ograniczoną zdolnością ruchową oraz poruszającym się na wózku lub o kulach czynność ta sprawia jednak sporo problemów. Podstawowym udogodnieniem w takich przypadkach i zwykle koniecznością jest zainstalowanie w toalecie specjalnych uchwytów dla niepełnosprawnych.

Oczywiście zdarza się, że zamiast pomóc, uchwyty są tylko atrapą, a nawet utrudniają poruszanie się. Przyczyna najczęściej tkwi w nieznajomości oferty rynkowej oraz niewłaściwym doborze konstrukcji lub średnicy uchwytów. Zasadniczą kwestią jest bowiem rozpoznanie indywidualnych potrzeb użytkownika.

Osoba poruszająca się na wózku inwalidzkim musi przesiąść się na miskę ustępową w sposób swobodny. Mieć przy tym wygodne i solidne podparcie. Przykładowo, jeśli miska znajduje się tuż przy ścianie, to po jej drugiej stronie uchwyt nie może być zainstalowany na stałe do podłogi, ponieważ uniemożliwi to podjechanie wózkiem bezpośrednio do sedesu. Odległość miski w takim wypadku od tylnej ściany to minimum 70 cm. Pozwoli to na swobodne usytuowanie wózka wzdłuż miski. Proszę pamiętać, że obrót wózka inwalidzkiego wymaga 150 cm wolnej przestrzeni.

Toaleta bez barier – wymagania prawne i normy

34Warunki techniczne
W odniesieniu do nowych lub modernizowanych budynków sprawę dostępności pomieszczeń higieniczno-sanitarnych dla osób niepełnosprawnych jednoznacznie definiuje Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z dnia 17 lipca 2015 r.
§ 86. W budynku, na kondygnacjach dostępnych dla osób niepełnosprawnych, co najmniej jedno z ogólnodostępnych pomieszczeń higienicznosanitarnych powinno być przystosowane dla tych osób przez:
1) zapewnienie przestrzeni manewrowej o wymiarach co najmniej 1,5x1,5 m;
2) stosowanie w tych pomieszczeniach i na trasie dojazdu do nich drzwi bez progów;
3) zainstalowanie odpowiednio przystosowanej, co najmniej jednej miski ustępowej i umywalki, a także jednego natrysku, jeżeli ze względu na przeznaczenie przewiduje się w budynku takie urządzenia;
4) zainstalowanie uchwytów ułatwiających korzystanie z urządzeń higieniczno-sanitarnych.

Norma DIN 18040
Przy doborze wyposażenia do takich pomieszczeń warto korzystać z normy DIN 18040, która wskazuje na konkretne rozwiązania, umożliwiające niepełnosprawnym korzystanie z pomieszczeń sanitarnych w ogólnie przyjęty sposób, z zasady niewymagający pomocy osób trzecich.
35• Wyposażenie. Na kondygnacjach dostępnych dla osób niepełnosprawnych powinny znaleźć się muszla ustępowa i umywalka przystosowane dla osób niepełnosprawnych, a także akcesoria dodatkowe, w tym: poręcze, dozowniki mydła, papierowych ręczników, suszarki do rąk itp. umieszczone w sposób pozwalający na korzystanie z nich przez osoby poruszające się na wózkach inwalidzkich.
 Przestrzeń manewrowa w toalecie. Powinna mieć wymiar prostokąta o boku 150 x 150 cm, tak aby zapewnić dojazd wózkiem inwalidzkim do wszystkich dostępnych urządzeń.
• Drzwi. W świetle powinny mieć szerokość 90 cm (wyjątkiem są obiekty medyczne; wymagana szerokość drzwi to 110 cm, aby zapewnić przejazd np. łóżka prysznicowego). • Strefa umywalki. Górna krawędź umywalki powinna się znajdować na wysokości 80 cm od posadzki, a jej dolna krawędź – nie niżej niż 67 cm od posadzki. Należy stosować umywalki podwieszane, bez postumentów i szafek pod nimi. Baterie umywalkowe mogą być uruchamiane dźwignią lub automatycznie. Nie należy stosować baterii obsługiwanych za pomocą kurków. Wysokość lustra zamontowanego nad umywalką na stałe powinna wynosić 100 cm. Jako alternatywę można zmontować lustro uchylne.
• Strefa WC. Wysokość miski ustępowej powinna wynosić 46-48 cm od posadzki. Po obu jej stronach muszą być umieszczone poręcze, przy czym przynajmniej z jednej strony poręcz powinna być uchylna. W toalecie nie należy stosować automatycznej armatury spłukującej do WC. Nie może być to również spłuczka obsługiwana za pomocą nogi. Uruchamianie spłuczki może odbywać się ręcznie. Przycisk zaleca się umieścić na poręczy. Podajnik papieru toaletowego powinien być osiągalny z pozycji siedzącej.
36•  Strefa natrysku. Siedzisko powinno znajdować się na wysokości 46-48 cm od posadzki i powinno być uchylne. Na wysokości 85 cm od posadzki powinna być umieszczona poręcz kątowa. Baterię prysznicową należy umieścić na wysokości 100-120 cm od posadzki. Oś tej baterii powinna być umiejscowiona 50 cm od narożnika. Słuchawka prysznica musi mieć wąż długości min. 150 cm.

Wysokość zamocowania poręczy i podłoże. Uchwyty wykonane z rur powinny mieć średnicę nie mniejszą niż 32 mm (standard europejski). Większość usprawnień dla osób niepełnosprawnych jest instalowana do wysokości 1 m. Do tej wysokości należy zatem wykonać wzmocnienie ścian, jeśli nie są zbudowane z materiałów wytrzymałych. Nieporozumieniem jest mocowanie uchwytów dla osób niepełnosprawnych do ścian lekkich z płyt gipsowo-kartonowych. Wielokrotnie widziałem w takich przypadkach powyrywane ze ściany śruby montażowe w górnej części poręczy. Sama konstrukcja poręczy jest bardzo wytrzymała, jednak powierzchnia, do której je się przytwierdza, również musi być stabilna i mocna.

Dobór konstrukcji. Najczęściej (ze względu na małą powierzchnię toalet) montuje się wielofunkcyjne poręcze przyścienne, które mogą być ruchome, stałe, zamontowane poziomo, pionowo lub też pionowo-poziome (uchwyty kątowe/łamane). Te ostatnie konstrukcje są o wiele bardziej funkcjonalne od uchwytów tzw. prostych. Dobór konstrukcji zależy od stopnia niepełnosprawności osoby oraz od jej potrzeb. Zasadniczą kwestią jest to, aby zapewnić bezpieczeństwo i wygodę. I tak np. poręcze uchylne zaleca się montować tam, gdzie istnieje konieczność montażu więcej niż jednego uchwytu, tak aby zapewnić swobodne dojście do miski ustępowej. Wygodnym rozwiązaniem są również poręcze karbowane, które zapobiegają ślizganiu się dłoni i zwiększają pewność uchwytu.

Europejscy producenci uchwytów wytwarzają również konstrukcje wyposażone w funkcje dodatkowe, jak: uchwyt na papier toaletowy, dozownik do mydła lub wieszak na ręczniki. Ciekawostką są uchwyty produkowane w Japonii, wyposażone w czujniki elektroniczne, które automatycznie odczytują i przesyłają dane o stanie zdrowia osoby niepełnosprawnej (przez internet lub telefonicznie) do jej lekarza prowadzącego.

Polscy i europejscy producenci. Na tym tle oferta polskich producentów wciąż wydaje się skromna, choć widać już zmiany. Przede wszystkim coraz więcej firm produkuje uchwyty przeznaczone dla osób niepełnosprawnych, m.in. producenci grzejników łazienkowych. Jednym z nich jest firma Terma, która, oprócz nowoczesnych grzejników, oferuje poręcze i uchwyty łazienkowe dla osób niepełnosprawnych. Wyroby tego producenta mogą być malowane na jeden ze 181 kolorów z palety RAL lub z 69 kolorów z palety kolorów specjalnych (większość firm produkuje uchwyty tylko w kolorze białym lub z powłoką chromoniklową). Pozwala to dopasować kolor uchwytu do wystroju łazienki. W ofercie są m.in.: poręcz prosta, poręcz skośna 90° lub 125°, poręcz pozioma, wspornik pionowy, poziomy lub wolno stojący, uchwyt ścienny (z relingiem lub bez) oraz uchwyt podnoszony (z relingiem lub bez).

Jednym z najbardziej znanych producentów europejskich w tej dziedzinie jest firma Lehnen, która w latach 70 ub. w. wyprodukowała serię Lehnen Funktion – pierwszą w Niemczech serię produktów przeznaczonych do łazienki dla osób z niepełnosprawnością. Wysoka jakość, wieloletnia gwarancja trwałości i bezpieczeństwo użytkowania to cechy tych produktów, szczególnie oczekiwane w takich obiektach, jak: szpitale, ośrodki rehabilitacyjne czy domy opiekuńcze. Cechą wyróżniającą tego producenta jest zróżnicowana, szeroka oferta, w której znajdują się poręcze proste, kątowe, stałe i uchylne, siedziska prysznicowe i wannowe, ponadto akcesoria łazienkowe oraz lustra uchylne. Seria jest dostępna w wersjach o powierzchni wypolerowanej (gładkiej lub falistej) lub matowej, z rozetami zakrywającymi śruby montażowe. Klienci najczęściej wybierają poręcze z powierzchnią wypolerowaną falistą, ponieważ zapewniają pewniejszy uchwyt i łatwość utrzymania higieny. Ciekawą grupą produktów tego producenta jest również seria Evolution. Wyróżnia się innowacyjnym designem, ale również takim doborem materiałów i konstrukcji, że zapewnia bardzo wysoki komfort korzystania z łazienki. Produkty wykonane są ze stali nierdzewnej o powierzchni matowej oraz białych lub antracytowych elementów z tworzywa sztucznego. Dodatkowo poręcze uchylne oraz siedziska prysznicowe mają przyjemne w dotyku, „ciepłe” elementy z elastycznej pianki poliuretanowej w kolorze białym lub antracytowym.

Inne pomocne akcesoria
Pomoce do łazienki to bardzo szeroka kategoria produktów dla niepełnosprawnych obejmująca wszystkie aspekty szeroko rozumianych czynności higienicznych, od załatwiania potrzeb fizjologiczn1ych po mycie włosów czy kąpiel. Osobom opiekującym się niesprawnymi bliskimi w warunkach domowych szczególnie polecam specjalne poręcze, wózki toaletowo-prysznicowe (np. Etac Clean), krzesełka nawannowe (np. zdejmowane, obrotowe krzesełko nawannowe Magda, które obraca się o 360°, umożliwiając przenoszenie pacjenta ponad brzegiem wanny) czy fotele do wanny (rys. 3). Bardziej sprawni seniorzy mogą korzystać ze specjalnych schodków i ławeczek do wanny, ułatwiających wchodzenie, wychodzenie, mycie i eliminujących ryzyko przewrócenia się (rys. 4). W ofercie producentów jest też bogaty wybór nakładek na sedes ze specjalnymi uchwytami podwyższającymi muszlę i ułatwiającymi siadanie oraz wstawanie. Dostępne są też takie akcesoria, jak: maty antypoślizgowe, które można umieszczać na podłodze, w wannie lub pod prysznicem, szczotki na długim uchwycie, rynny do mycia włosów i wiele innych drobiazgów. Na uwagę zasługują również produkty do pielęgnacji osób leżących w łóżku, od kaczek i basenów po specjalną nadmuchiwaną wannę do kąpieli.

37
38Regulowana wysokość armatury
W domach wielopokoleniowych trudno jest zaspokoić potrzeby wszystkich użytkowników, zwłaszcza w przypadku łazienki. Młodsi i starsi, wysocy i niscy – każdy ma swoje preferencje i przyzwyczajenia. Każdemu byłoby wygodniej, gdyby umywalka i miska WC były zawieszone na optymalnej dla niego wysokości. Dlatego warto zwrócić uwagę na produkty z opcją indywidualnej regulacji wysokości przyciskiem.

Bardzo interesującą propozycją w tym zakresie są stelaże podtynkowe Viega Eco Plus do montażu umywalki i miski ustępowej. W przypadku umywalki, po naciśnięciu przycisku, podnosi się ona samoczynnie w zakresie od 70 do 90 cm (rys. 5). Żeby ją opuścić, wystarczy oprzeć na niej ręce. Ponowne naciśnięcie przycisku blokuje umywalkę na ustalonej wysokości. Stelaż można łączyć z większością popularnych na rynku modeli umywalek.

Jeśli chodzi o toaletę, to stelaż Viega Eco Plus umożliwia podnoszenie jej i opuszczanie w zakresie 8 cm (rys. 6). Mechanizm oparty jest na sprężynie gazowej, bez żadnej elektroniki. Podobnie jak w przypadku umywalek, stelaż można łączyć z popularnymi miskami różnych producentów i wszystkimi płytkami uruchamiającymi z serii Visign firmy Viega.

39Bariery funkcjonalne i finansowe
Czynności dnia codziennego, które dla osób sprawnych nie są żadnym problemem, dla osób niepełnosprawnych mogą być ogromnym wyzwaniem. Osoby młode rozumieją problemy niepełnosprawnych dopiero wówczas, kiedy same ulegną wypadkowi lub poważnie zachorują. Napotykanie na co dzień utrudnień, m.in. architektonicznych, często uniemożliwia osobom niepełnosprawnym dojście do samodzielności czy rozpoczęcie satysfakcjonującego życia. Najczęściej spotykanymi barierami związanymi z architekturą przestrzenną są: zbyt wąskie drzwi, wejścia i korytarze, zbyt małe powierzchnie pomieszczeń sanitarno-higienicznych (budynki z wielkiej płyty), różnice poziomów, czyli schody i stopnie, niedostosowane windy do wózka inwalidzkiego lub ich brak oraz niedostateczna informacja dźwiękowa i wizualna. Istotną barierą, na którą należy zwrócić uwagę, jest również częsty brak środków finansowych na kompleksowe dostosowanie przestrzeni w łazience lub mieszkaniu do potrzeb takich osób. Część przedstawionych w artykule produktów pozwala jednak na przystosowanie istniejących pomieszczeń higienicznosanitarnych do potrzeb osób niepełnosprawnych za niewielkie pieniądze. Dokonując ich wyboru, należy kierować się indywidualnymi potrzebami osób w zaawansowanym wieku i ich stopniem niepełnosprawności.

W artykule wykorzystano materiały firm: Lehnen, Koło, Geberit, Viega oraz sklepu Pomoce dla seniora.pl.


 

pi