W nowoczesnych studzienkach rewizyjnych uwzględnia się konstrukcje, dzięki którym możliwe jest ich użytkowanie, przy zachowaniu szczelności systemu, nawet w najtrudniejszych warunkach zewnętrznych. Zyskuje się więc zminimalizowanie ryzyka uszkodzenia studzienki oraz przewodów do niej podłączonych

2. Producenci oferują modele studzienek z teleskopowym zakończeniem.
W ten sposób są eliminowane obciążenia działające na podstawę studni,
dzięki kompensowaniu mikroruchów  przez teleskop

Studzienki rewizyjne, nazywane także kontrolnymi, instalowane są na przewodzie kanalizacyjnym, a w szczególności, na połączeniu przewodów na granicy nieruchomości czy też przy każdej zmianie kierunku przepływu.

Podstawowym zadaniem studzienki jest umożliwienie zbadania przewodu kanalizacyjnego lub dokonania w nim naprawy. Do studzienek o większej średnicy można zejść. Studzienki rewizyjne pozwalają także na przewietrzanie instalacji. Te instalowane na posesji, przeznaczone są do kontrolowania i czyszczenia przewodów (przykanalika i odpływowego). Umieszcza się je nie dalej niż 3-5 m od zewnętrznej sieci kanalizacyjnej. Studzienki rewizyjne nie mogą być usytuowane w odległości mniejszej niż 1,5 m od fundamentów.

Wymiary i materiały
Dostępne na rynku studzienki rewizyjne, pod względem wymiarów, przyjęło się dzielić na grupy:
◗ studzienki włazowe o średnicy wynoszącej 800 mm i pełnowymiarowe od 1000 mm,
◗ studzienki małogabarytowe o średnicy od 200 do 400 mm,
◗ studzienki pośrednie o średnicach od 500 do 600 mm.

Odpowiednikiem studzienek okrągłych o średnicy 1000 mm są studzienki prostokątne o wymiarach 750 x 1200 mm. Nabyć można również modele eliptyczne o wymiarach 900 x 1100 mm.

Oferta rynkowa w zakresie materiałów, z których produkuje się studzienki rewizyjne jest obszerna. Można nabyć wersje wykonane z tworzywa sztucznego. Dostępne są w tym zakresie modele z konstrukcją monolitową, segmentową, a także z gładkimi ściankami pełnymi. Oferuje się także studzienki strukturalne. W instalacji kanalizacyjnej zastosować można wersje wykonane z tworzyw mieszanych. Są to na przykład kompozyty, które łączą w sobie właściwości różnych tworzyw. Pomimo dużej popularności studzienek wykonanych z tworzyw sztucznych nie są one bez wad. Kinety studzienek są lekkie, nie mają zatem odpowiedniej masy, która jest niezbędna podczas montażu, a w szczególności do połączenia przewodów na wcisk. Jest to szczególnie istotne w rozwiązaniu instalacyjnym, w którym studzienka stanowi jeden z głównych węzłów układu i ma wiele przyłączy z różnych kierunków.

Producenci oferują również betonowe studzienki rewizyjne. W tym przypadku do wyboru są modele z betonu tradycyjnego lub chemicznego, jak chociażby polimerobeton. Oferowane są także betony polimeryzowane. Oprócz tego zastosować można studzienki metalowe, najczęściej wykonane z żeliwa sferoidalnego lub stalowych blach powlekanych.

Studzienka z teleskopowym zakończeniem
Interesujące rozwiązania stanowią modele studzienek z teleskopowym zakończeniem. Jako zalety takiego rozwiązania wymienia się przede wszystkim wyeliminowanie obciążeń działających na podstawę studni, dzięki kompensowaniu mikroruchów przez teleskop. Mikroruchy mogą wynikać zarówno z ruchu nawierzchni drogowej, jak i gruntu rodzimego. Ruchy tego typu często są efektem zmian temperatury lub skutkiem działania obciążenia dynamicznego, pochodzącego od ruchu kołowego. Jednak dzięki teleskopom zyskuje się jeszcze inne korzyści. Ważna jest bowiem, podczas montażu, możliwość regulowania rzędnych zamocowania włazu studzienki. Rozwiązanie to jest również szczególnie przydatne podczas prac związanych z przygotowaniem nawierzchni drogowej. Niektóre modele studzienek przewidują rurę teleskopową wraz z żeliwną ramą, jako jednolitą konstrukcję. Takie rozwiązanie zapewnia izolację od gorącej masy asfaltowej, która jest nieodzownym elementem prac drogowych.

Co nowego w studzienkach
W studzienkach rewizyjnych, podobnie jak i w innych elementach kanalizacyjnych, uwzględnia się wiele nowatorskich rozwiązań, dzięki którym ewentualne serwisowanie instalacji jest znacznie łatwiejsze. W niektórych modelach rura ma ściankę strukturalną, o dużej sztywności pierścieniowej. Rury tego typu są karbowane z zewnątrz, a gładkie w środku, dlatego podczas czyszczenia, wąż czyszczący nie podwija się na karbach. Na uwagę zasługuje również wzmocniona rura trzonowa, która pozwala na przenoszenie obciążeń. Nowoczesne studzienki wykonane są z PP-B, czyli kopolimeru blokowego propylenu. Zalet wynikających ze stosowania tego materiału jest wiele. Przede wszystkim rury mają zmniejszoną masę oraz znacznie większą odporność na uderzenia. Włazy często wykonane są z żeliwa sferoidalnego i mają zamknięcie, które utrudnia dostęp do studzienki osobom nieuprawnionym. Pokrywę zamyka się przez zatrzaśnięcie. W zależności od przeznaczenia, można zastosować włazy produkowane z pokrywą pełną lub jako kratka. Kratka pozwala na spływanie wody z powierzchni. Przy wyborze należy zwrócić uwagę na odpowiednią nośność włazu. W zależności od modelu mieści się ona w zakresie pomiędzy 5 a 40 t.

Z trwałych materiałów wykonana jest również podstawa studzienki, czyli kineta. W niektórych modelach jest ona odporna na działanie substancji agresywnych. W kinecie istotną rolę odgrywa spadek i gładka powierzchnia, pozwalająca na uzyskanie odpowiednich właściwości hydraulicznych.

Studzienki pełnowymiarowe
Na rynku dostępne są również studzienki pełnowymiarowe, nazywane także włazowymi, których używa się najczęściej w zewnętrznych systemach grawitacyjnej kanalizacji bytowo- gospodarczej, deszczowej i ogólnospławnej. Studzienki tego typu mogą być umieszczane zarówno w pasie drogowym, jak i poza nim. Również i w tym przypadku podstawę studzienki stanowi kineta, która w zależności od modelu, może być zbiorcza, przelotowa lub ślepa. W komorze umieszczono drabinę, umożliwiającą zejście na dno studzienki. Bardzo przydatnymi są również mimośrodowa nasada redukcyjna i stopnie włazowe. Zwieńczenie typowej studzienki stanowi stożek żelbetowy z włazem kanałowym lub pierścień odciążający żelbetowy z płytą nastudzienną żelbetową oraz włazem kanałowym. Kielichowa konstrukcja segmentów sprawia, że montaż jest szybki i pewny. W nowoczesnych studzienkach segmenty pierścieniowe, a także nasady redukcyjne wykonywane są w technologii wtrysku niskociśnieniowego. Przydatnym rozwiązaniem jest ożebrowanie w górnej części studzienki, które pozwala na umieszczenie uszczelki dla połączenia z modułowymi segmentami pierścieniami.

W podstawie studzienki przewidziano króćce dopływu/ odpływu z bosymi końcami lub króćce zakończone kielichami do połączenia z przewodami sieci kanalizacyjnej. Istotną rolę, w budowie studzienki, odgrywa wspomniana już kineta. To właśnie przez nią przepływają nieczystości. Oprócz tego na kinecie spoczywa ciężar studzienki. Ważne jest więc, aby miała odpowiednią wytrzymałość. Kineta powinna być odporna na zmieniające się warunki eksploatacji kanałów. W dużej mierze wynikają one bowiem ze zmniejszenia zużycia wody – ścieki są gęstsze. Materiał wykonania kinety musi być zatem odporny na ścieranie, korozję, działanie substancji chemicznych i organicznych, które często mają charakter żrący. Niejednokrotnie kinety pokrywane są więc substancjami podwyższającymi trwałość. Na rynku oferowane są również kinety z pogłębionym dnem.

Usytuowanie studzienek
Wybierając miejsce instalacji studzienki, należy zwrócić uwagę na kilka ważnych czynników: – zapewnienie dojazdu do studzienki,
◗ unikanie montażu studzienek w zagłębieniach terenu oraz innych miejscach, w których gromadzą się wody opadowe,
◗ jeżeli studzienka będzie umieszczona w jezdni to należy wybrać miejsce najmniej narażone na obciążenia.

Odpowiednie wymagania trzeba też zachować przy instalowaniu przewodów kanalizacyjnych. Na terenie zabudowanym powinny one przebiegać w istniejących oraz projektowanych ulicach, a także w liniach rozgraniczających ulice i poza jezdniami. W przypadku ulic zbiorczych czy też lokalnych i dojazdowych, możliwe jest usytuowanie pod jezdniami przewodów kanału deszczowego lub ogólnospławnego. Poza terenem zabudowanym przewody kanalizacyjne mogą przebiegać wzdłuż dróg pod pasem jezdni. Może to być chociażby pobocze lub teren z zapewnieniem dojazdu do kanału.

...pełna wersja artykułu w PI 7-8/12