Drukuj
Nadrzędna kategoria: Artykuły tematyczne

2012 02 54W poprzednim numerze PI autor przedstawił w skrótowym zarysie tok postępowania podczas projektowania przydomowych oczyszczalni ścieków ze szczególnym uwzględnieniem zawiłych uwarunkowań prawnych oraz warunki lokalne, jakie należy wziąć pod uwagę rozpoczynając inwestycję.

Ocena warunków gruntowo wodnych dla potrzeb podziemnego odprowadzania ścieków (infiltracji) oraz dobór gruntu o optymalnych parametrach dla filtracji
Filtracja to „proces rozdzielania układów niejednorodnych za pomocą przegród porowatych, które zatrzymują jedne fazy tych układów, a przepuszczają inne” [12].
Przy oczyszczaniu ścieków mamy do czynienia z biofiltracją, gdzie oprócz zatrzymywania na lub wewnątrz ośrodka porowatego cząstek stałych, zachodzi również usuwanie substancji rozpuszczonych przez żywą biomasę, zasiedlającą powierzchnię wypełnienia filtra (złoża).
Filtracja jest najstarszym sposobem oczyszczania ścieków, a w warunkach naturalnych występowała i nadal występuje, jako wsiąkanie wód zanieczyszczonych i ścieków do gruntu. Jako przejaw poszukiwania innych niż grunt materiałów filtracyjnych, na początku XIX wieku powstały pierwsze złoża biologiczne – filtry, wykorzystujące jako wypełnienie naturalny materiał porowaty – kamienie, tłuczeń, gruby żwir, koks. W drugiej połowie XX w. pojawiły się pierwsze sztuczne wypełnienia, które stopniowo wypierały materiały naturalne ze względu na lepsze właściwości, do których przede wszystkim należy zaliczyć: wysoką porowatość, dużą trwałość, stosunkowo wysoką sztywność w relacji do niskiej gęstości. W ostatnich latach ma miejsce coraz więcej prób wykorzystania innych materiałów (również takich, które do tej pory miały inne zastosowanie) jako materiału wypełniającego złoża czy filtry, są to np. włókniny [13], tkaniny filtracyjne i pianka.
Wcześniej wspomniano, że odprowadzanie ścieków do gruntu w celu ich oczyszczenia jest zazwyczaj najtańszym, stosunkowo prostym, a przy braku odbiornika w postaci wód powierzchniowych – jedynym rozwiązaniem. Niestety, mimo swej popularności i wymienionych zalet rozwiązanie to nie jest często należycie przeanalizowane, a dokładnie – w praktyce – nie jest wnikliwie ani rzetelnie wykonana ocena przydatności gruntu do wprowadzania ścieków. Konsekwencją błędnej oceny jest z kolei nadmiernie intensywny proces kolmatacji, który może dla właściciela okazać się bardzo przykry w skutkach (wypływ ścieków na powierzchnię gruntu, wymiana części systemu – np. gruntu i związane z tym koszty).
Kolmatacja definiowana jest najczęściej, jako osadzanie się w przestrzeni porowej ośrodka porowatego (blokowanie przewężeń kanałów porowych) drobnych cząstek stałych adwekcyjnie unoszonych przez przepływający płyn. Procesowi temu towarzyszą często inne procesy lub zjawiska, z których niektóre są wręcz traktowane, jako procesy składowe samej kolmatacji, są to między innymi: wzrost i rozkład mikroorganizmów, sorpcja, adsorpcja, dyfuzja i inne.

2012 02 52Co robić w przypadku zbyt płytko znajdującego się maksymalnego poziomu zwierciadła wody gruntowej
Mając świadomość „uruchamiania” terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową w miejscach nie zawsze do tego celu odpowiednich (np. tereny zabudowywane w ramach decyzji o warunkach zabudowy, tereny przyległe do zbiorników i cieków wodnych) należy liczyć się z częściej występującym problemem niespełnienia warunku rozporządzenia Ministra Środowiska [3] – „zachowania odległości poziomu wprowadzania ścieków od najwyższego poziomu zwierciadła wód gruntowych nie mniejszej niż 1,5 m” (ta sama minimalna odległość 1,5 m pomiędzy najwyższym użytkowym poziomem wodonośnym wód podziemnych a dnem urządzeń jest wymagana również w przypadku wprowadzania ścieków do urządzeń wodnych), w granicach gruntu stanowiącego własność wprowadzającego. Problem ten można dość łatwo rozwiązać poprzez wykonanie systemu w nasypie/kopcu (wg normy CEN/TR 12566-2, [5]). Niestety, oznacza to często zwiększenie nakładów inwestycyjnych, związanych z kosztem zakupu i transportu gruntu potrzebnego na wykonanie nasypu, dodatkowymi kosztami robocizny, kosztem pompowni (podniesienie na wyższy poziom systemu infiltracyjnego oznacza często konieczność zastosowania pompy). Przy okazji warto zauważyć, że skoro nie da się uniknąć zastosowania pompowania ścieków, to warto wykorzystać możliwość uzyskania ciśnienia i wykonać system jako ciśnieniowy. Pompa daje również możliwość dawkowania ścieków, co jest zalecane ze względu na łatwiejsze uzyskanie zakładanego obciążenia hydraulicznego oraz ze względu na dotlenienie gruntu (przerwy między wsiąknięciem jednej dawki a podaniem następnej).
...pełna wersja artykułu w PI 2/12