Kompletny system instalacji i urządzeń przeciwpożarowych obejmuje wiele różnych systemów i elementów, które przy odpowiedniej, zazwyczaj automatycznej współpracy zapewniają pełne bezpieczeństwo użytkownikom obiektów. Najczęściej wykorzystywane są wodne instalacje i urządzenia przeciwpożarowe.

Warto pamiętać, że zapewnienie bezpieczeństwa pożarowego w budynkach rozpoczyna się od momentu przygotowania projektu budowlanego, przy uwzględnieniu wszystkich odnośnych przepisów, dalej obejmuje wzniesienie budynku zgodnie z wytycznymi i zaleceniami, a następnie – wymaga zapewnienia sprawności zamontowanych instalacji przeciwpożarowych w trakcie użytkowania obiektu. Wszystkie budynki muszą być zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby w razie pożaru zapewnione były sprawna i bezpieczna ewakuacja osób oraz maksymalne ograniczenie rozprzestrzeniania się ognia i dymu. Zapewnienie bezpieczeństwa pożarowego to podstawowe kryterium dopuszczenia każdego obiektu budowlanego do użytkowania.

Cechą szczególną wszystkich instalacji ppoż. jest to, że w większości przypadków najprawdopodobniej nigdy nie zostaną one użyte. Gdyby jednak okazały się potrzebne, to skutki ich nieprawidłowego, niezgodnego z przepisami i wytycznymi zaprojektowania lub wykonania mogą być tragiczne.

Zakres rozwiązań
W skład ppoż. zabezpieczeń budynków, w których środkiem gaśniczym jest woda, wchodzą:

• instalacje wodociągowe przeciwpożarowe – system rur wodnych, pompownie pożarowe;
• urządzenia gaśnicze przeciwpożarowe, w tym instalacje hydrantowe wewnętrzne, instalacje tryskaczowe i zraszaczowe oraz wysokociśnieniowe mgły wodne.

Poszukując nowych, skuteczniejszych rozwiązań w zakresie stałych urządzeń gaśniczych, producenci stale inwestują w badania nad systemamippoż. Dzięki temu na rynku mamy duży wybór wodnych urządzeń gaśniczych. Podstawowe wymagania ppoż. dla obiektów budowlanych, w których stosowane są wodne zabezpieczenia budynków, przedstawia tabela 1.

Pompownie przeciwpożarowe
Głównym czynnikiem wykorzystywanym do gaszenia pożarów podczas większości akcji gaśniczych jest woda, dlatego też musi być ona dostarczana do tzw. urządzeń wykonawczych instalacji ppoż. (tryskaczowych, zraszaczowych, mgłowych czy hydrantowych) w odpowiedniej ilości oraz pod odpowiednim ciśnieniem. Zależy od tego skuteczność działania służb ratowniczych. Źródłem wody do celów ppoż. może być bezpośrednio sieć wodociągowa lub system mieszany, czyli połączenie zbiornika wodnego (z odpowiednim zapasem wody) z siecią wodociągową. Minimalną pojemność zbiornika oblicza się w oparciu o założenie, że zasilanie hydrantów wewnętrznych i innych urządzeń ppoż. powinno być zapewnione przez co najmniej godzinę.

Bezpośrednie doprowadzanie wody z sieci do celów instalacji ppoż. wymaga, aby w razie jednoczesnego jej poboru przez hydranty wewnętrzne, zawory hydrantowe i inne systemy ppoż. były zagwarantowane zarówno odpowiednia wydajność instalacji, jak i odpowiednie ciśnienie wody. Jeżeli osiągnięcie choć jednego z tych dwóch parametrów nie jest pewne, w obiekcie należy zastosować pompownię przeciwpożarową zgodnie z [8].

Na naszym rynku dostępnych jest kilkanaście różnych, kompaktowych systemów pompowni ppoż. o zróżnicowanym przeznaczeniu, wydajności, wytwarzających odpowiednie dla pracy urządzeń ppoż. ciśnienie (rys. 1). Taka pompownia, wraz z kompletną instalacją w postaci systemu rur stalowych, którymi doprowadzana jest woda, jest kluczowym elementem stałych, wodnych urządzeń gaśniczych, a jej funkcjonalność sprawia, że można, a nawet należy ją stosować w większości wodnych systemów ppoż. Z pompowni korzystają instalacje hydrantowe, tryskaczowe, mgłowe i zraszaczowe.
Budowa i działanie pompowni. Przedstawiona zostanie na przykładzie kompaktowej pompowni typoszeregu SiFire firmy Wilo (rys. 2), która jest oferowana w kilku gotowych wariantach, a także w wersjach dostosowanych do wymagań klientów (np. ze względu na trudności transportowe/wyładunkowe, pożądane parametry pracy itp.). Pompownia ta jest wyposażona w trzy pompy:

• elektryczną – pompa główna;
• z silnikiem wysokoprężnym – pompa rezerwowa;
• typu jockey – podtrzymującą i wyrównującą ciśnienie w instalacji gaśniczej (zapobiega częstemu włączaniu się pompy głównej).

Ciśnienie w zestawie jest normalnie utrzymywane przez zbiornik ciśnieniowy. Jeżeli spadnie poniżej określonego poziomu, to poziom wody i ciśnienie powietrza w zbiorniku będą się zmniejszać. Wówczas uruchomi się pompa jockey, napełniając zbiornik, a sprężarka zwiększy ciśnienie. Gdy pompa jockey podniesie poziom wody, a sprężarka ciśnienie do ustawionych wartości, obydwie zostaną wyłączone. Jeżeli urządzenia wykonawcze (tryskaczowe, zraszaczowe itp.) załączą się i poziom wody oraz ciśnienie spadną, zostanie uruchomiona pompa główna. Pompownia jest standardowo wyposażona w oddzielne urządzenia sterujące/regulacyjne (EC Fire) do silnika elektrycznego i wysokoprężnego oraz do pompy typu jockey.

W systemach pompowni pożarowych obie pompy, czyli główna i rezerwowa, mogą być zasilane elektrycznie pod warunkiem, że energia elektryczna pochodzi z dwóch różnych źródeł. Podczas awarii jednego źródła zasilania zapewnione jest wówczas zasilanie pompy rezerwowej z innego źródła.

Pompownie przeciwpożarowe mogą być wykonane jako jedno- lub wielomodułowe zestawy, a nawet jako specjalne zestawy kontenerowe. Producenci przygotowują kompletną pompownię w zakładzie produkcyjnym lub – przy bardzo skomplikowanych systemach – bezpośrednio na budowie. Najczęściej urządzenia te wyposaża się w pompę elektryczną i spalinową (tak jak pompownię SiFire Wilo), z zapasem paliwa wystarczającym na 4 godz. pracy przy pełnym obciążeniu instalacji. Nie ma wówczas ryzyka, że przy dwóch pompach elektrycznych byłyby one zasilane z tego samego punktu.
Wspólny zestaw hydroforowy i jakość wody w instalacji. Ważnym aspektem branym pod uwagę podczas projektowania instalacji zasilającej w wodę do celów bytowych i ppoż., zwłaszcza w mniejszych obiektach mieszkalnych, jest możliwość zastosowania jednego, wspólnego źródła podnoszenia ciśnienia w całym układzie. Zgodnie z [7], dopuszcza się takie rozwiązanie, pod warunkiem, że w razieuszkodzenia nie dojdzie do niekontrolowanego wypływu wody z instalacji, a tym samym spadku sprawności bądź całkowitej awarii działania instalacji przeciwpożarowej, która w tym przypadku traktowana jest priorytetowo.
! Przy wspólnym zestawie hydroforowym do celów bytowych i ppoż. Problemem może okazać się także jakość wody, która przez dłuższy czas jest przetrzymy wania w instalacji ppoż. Zgodnie z normą PN-EN1717 [9], jest ona zaliczana do 5 kategorii i stanowi bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia człowieka – głównie z uwagi na możliwe zanieczyszczenie mikrobiologiczne. Dlatego wymagane są zabezpieczenia w postaci zaworów antyskażeniowych.
Dodatkowo, oprócz zaworów antyskażeniowych, układ musi być wyposażony w rozwiązanie umożliwiające automatyczne odcięcie instalacji bytowej w momencie uruchomienia urządzeń gaśniczych, takie jak np. MOiB – moduł odcięcia instalacji bytowej produkowany przez firmę Wilo (rys. 3), który może współpracować z typowym zestawem hydroforowym do celów bytowych i ppoż. Zestaw MOiB składa się z elektrozaworu, montowanego na odejściu instalacji bytowej, oraz sygnalizatora przepływu, instalowanego na rurociągu instalacji pożarowej.

(...)

Autor: mgr inż. Artur Stadnik, autor niezależny,
doktorant na kierunku
Inżynieria Środowiska, Uniwersytet
Zielonogórski

Jeśli chcesz przeczytać pełną treść artykułu zamów prenumeratę lub e-wydanie.