Polski Instalator - Pomieszczenia higieniczno-sanitarne w czasach koronawirusa. Elektroniczna armatura bezdotykowa

Z toalet publicznych korzysta bardzo dużo osób i są to miejsca wysokiego ryzyka jeśli chodzi o rozprzestrzenianie się wirusów i bakterii. Duże zagrożenie istnieje zwłaszcza w pomieszczeniach higieniczno-sanitarnych zlokalizowanych w szpitalach, ośrodkach zdrowia czy na dworcach. Toalety w restauracjach, obiektach kulturalnych, urzędach, centrach handlowych itp. uznaje się za bezpieczniejsze, jednak i tam należy zachowywać odpowiednie środki ostrożności. Jak zatem korzystać z publicznej toalety, szczególnie teraz, w czasach koronawirusa, by nie bać się zarażenia groźnymi dla zdrowia i życia drobnoustrojami? Przyjrzyjmy się naszym nawykom, ale i rozwiązaniom technicznym, które mogą znacząco zminimalizować ryzyko transmisji patogenów w takich pomieszczeniach.

Toalety publiczne od zawsze budzą wątpliwości pod względem gwarantowanego przez nie poziomu higieny (choć, oczywiście, bardzo wiele zależy od właściciela toalety). Nic w tym dziwnego: jako miejsca, w których duże grupy ludzi załatwiają swoje potrzeby fizjologiczne, są pomieszczeniami szczególnie mocno narażonymi na pojawienie się w nich rozmaitych wirusów i bakterii znajdujących się w płynach ustrojowych. Wszystko wskazuje na to, że wirus SARS-CoV-2 również jest wśród zagrożeń czyhających na użytkowników publicznych sanitariatów. Tymczasem, według szacunków lekarzy, co drugi mężczyzna i co czwarta kobieta w Polsce nie myje rąk zaraz po wyjściu z toalety. Z kolei badania przeprowadzone na świecie pokazują, że jest nawet gorzej: tylko 67% kobiet i 37% mężczyzn myje ręce pod bieżącą wodą zaraz po skorzystaniu z toalety i tuż przed jej opuszczeniem. To wyjątkowo niepokojące zjawisko, zważywszy, że w ten sposób mogą być przekazywane bardzo niebezpieczne dla zdrowia drobnoustroje (np. bakterie salmonelli czy E.coli), a obecnie dodatkowo mamy w Polsce i na świecie pandemię koronawirusa.

! Przy korzystaniu z publicznej toalety higiena dłoni jest niezwykle ważna. Jak wykazano, dotykamy nimi twarzy nawet kilkadziesiąt razy w ciągu godziny,często nieświadomie przenosząc patogeny w okolice oczu, ust, nosa. Dokładne i odpowiednio długie mycie rąk ciepłą wodą z mydłem oraz prawidłowe ich wysuszenie jest więc najskuteczniejszym sposobem na uniknięcie zarażenia koronawirusem lub innym groźnymi dla człowieka chorobami.

Wirus SARS-CoV-2 przenosi się przede wszystkim drogą kropelkową, wydostając się z ust i nosa osób zarażonych (w trakcie kaszlu, kichania lub rozmowy). Najnowsze badania naukowe pokazują, że może być również aktywowany do powietrza po tym, jak osoba zarażona skorzysta z toalety i spłucze ją wodą, nie opuszczając uprzednio deski sedesowej zamykającej miskę. Także inne wirusy i bakterie znajdujące się w kale i moczu wydostają się w ten sposób z misek ustępowych i pisuarów na zewnątrz i osadzają na powierzchni kranów, pokręteł baterii, dozowników, podajników ręczników i wielu innych elementów wyposażenia toalety (uchwyty dla osób niepełnosprawnych, podłoga, klamki itp.).

Jak bezpiecznie korzystać z toalety publicznej?
Niezależnie od tego, jak często i dokładnie ekipa sprzątająca dezynfekuje sanitariaty, to i tak zwykle są one siedliskiem wielu bakterii i wirusów, które mogą być ukryte w miejscach trudno dostępnych. Na odkrytych powierzchniach mogą się znajdować m.in. pałeczka okrężnicy, pałeczka czerwonki, wirus żółtaczki typu A, bakterie z grupy paciorkowców lub gronkowców, wirus grypy, koronawirus oraz inne patogeny. Dlatego należy zachować wszelkie względy bezpieczeństwa, pamiętając iż 80% chorób zakaźnych przenosi się przez ręce, którymi dotykamy różnych powierzchni.
Poniżej kilka praktycznych wskazówek (niekiedy korygujących nasze nawyki), które pozwolą zminimalizować ryzyko zakażenia przy korzystaniu z toalety publicznej:

nie odkładajmy ubrań, torebek, telefonu komórkowego, bagażu osobistego po wejściu do toalety na podłogę, parapety lub blat; wskazane jest, aby na ścianach były zainstalowane uchwyty na odzież czy torby (w szczególności w toaletach dla pań);
nie dotykajmy bezpośrednio palcami deski sedesowej oraz elementów spłuczki; gdy w toalecie jest spłuczka podtynkowa lub kompaktowa z tradycyjnymi przyciskami spłukującymi, przed naciśnięciem przycisku zabezpieczmy palce np. chusteczką higieniczną;
po spuszczeniu wody jak najszybciej opuśćmy kabinę, ponieważ nad otwartą miską ustępową unosi się wówczas aerozol wodno-powietrzny z drobnoustrojami, które mogą być niebezpieczne dla człowieka; zjawisko to powstaje, gdy wypływający ze spłuczki strumień wody uderza o taflę znajdującą się w misce ustępowej (w zamknięciu wodnym) – w efekcie rozbryzguje cząsteczki wody, które unoszą się w powietrze w formie oparu nawet do 1,5 m wokół miski klozetowej; rozprzestrzenianiu się drobnoustrojów można zapobiec, jeżeli przed spuszczeniem wody opuści się na muszlę deskę sedesową (z pokrywą);po zakończeniu czynności higienicznych umyjmy ręce i zdezynfekujmy je żelem antybakteryjnym (min. 60% alkoholu); można też użyć chusteczek antybakteryjnych;
do osuszania rąk używajmy papierowych ręczników jednorazowych; sugeruje się, aby były one szczelnie zamknięte w pojemnikach (ochrona przed opadającymi z powietrza drobnoustrojami); wskazane jest również zainstalowanie w toaletach specjalnych podajników do papieru; suszarki elektryczne nie są polecane, ponieważ zasysają zanieczyszczone powietrze, a potem wydmuchują je na powierzchnię rąk, nosa i ust.

Osoby starsze lub z problemami ruchu bardzo często przed skorzystaniem z miski sedesowej, z obawy przed zakażeniem, wyściełają deskę papierem toaletowym lub jednorazowymi ręcznikami papierowymi. Warto wiedzieć, że są toalety, które w sposób automatyczny podają i zmieniają na nowy (po zakończeniu korzystania) papier wyścielający całą deskę sedesową. Papier ogólnodostępny w toalecie jest bardzo często zanieczyszczony drobnoustrojami znajdującymi się w powietrzu, nie jest to więc polecane rozwiązanie.

Odpowiedni dystans i wentylacja
Jak wspomniałem, głównym sposobem rozprzestrzeniania się koronawirusa jest droga kropelkowa. Korzystając z toalety publicznej, pamiętajmy więc także o utrzymywaniu odpowiedniego dystansu między nami a innymi osobami – minimum 1,5 m (choć z uwagi na ryzyko nowej, bardziej zaraźliwej mutacji koronawirusa, który pojawił się w Wielkiej Brytanii, Brazylii i RPA i dotarł do Polski, odległość tę być może należałoby zwiększyć). Powinno się zachowywać odstęp co najmniej jednego wolnego stanowiska obok nas, a najlepiej przyjąć zasadę, aby korzystać z sanitariatów najbardziej oddalonych od tych, które są aktualnie użytkowane.Oczywiście ważne jest także zachowanie odpowiedniego dystansu podczas oczekiwania w kolejce przed wejściem do pomieszczenia sanitarnego. Toalety publiczne w takich obiektach jak filharmonie czy teatry w czasie przerw są często bardzo zatłoczone, a przed wejściem tworzy się ogromna kolejka. Dotyczy to w szczególności toalet dla pań. Może się okazać, że samo przebywanie w toalecie nie jest tak niebezpieczne jak stanie w kolejce do tego przybytku.
I kolejna uwaga: wchodząc do toalety, najlepiej kierować się do pomieszczenia, które jest dobrze zwentylowane. Wybierajmy toalety o większej powierzchni lub kubaturze, bo większa przestrzeń umożliwiająca swobodne przemieszczanie się powietrza, to mniejsze ryzyko infekcji. Warto też pamiętać, że liczy się czas ekspozycji organizmu na wirusy. Dlatego starajmy się ograniczyć czas przebywania w toalecie do minimum.

Armatura bezdotykowa – oszczędność, komfort i minimalizacja ryzyka
Choć ryzyko zarażenia SARS-CoV-2 przez kontakt ze skażoną powierzchnią jest o wiele mniejsze niż w przypadku transmisji drogą kropelkową, to trzeba pamiętać, że znajdujące się w powietrzu cząsteczki wody wraz z wirusem osiadają na powierzchni armatury, klamek i innego wyposażenia toalet. My również pozostawiamy na nich ślad, dotykając brudnymi rękoma dźwigni mieszacza, dozownika płynu czy przycisków spłukujących. Nawet po dokładnym umyciu rąk możemy zatem narazić się na transmisję wirusów. W ograniczeniu tego ryzyka może jednak pomóc odpowiednia armatura i przybory sanitarne. Są to elektroniczne, bezdotykowe baterie wodociągowe, automatyczne podajniki papieru i dozowniki środków myjących, bezdotykowe zawory spłukujące do pisuarów i WC, suszarki do rąk z antybakteryjnym filtrem HEPA, a także cała gama innych urządzeń elektronicznych, nożnych lub łokciowych. Niezbędnym wyposażeniem toalet publicznych w dobie pandemii koronawirusa stały się także antybakteryjne środki higieniczne, takie jak mydła antybakteryjne, żele i jednorazowe ręczniki papierowe.

Jeśli chodzi o elektroniczną armaturę bezdotykową do umywalek w toaletach publicznych, to jej budowa powinna być możliwie prosta, a kształt i wykończenie zapewniać łatwe utrzymanie czystości. Ważna cechą jest też wandaloodporność – przede wszystkim odpowiednio masywna konstrukcja, bez części ruchomych, które łatwo jest uszkodzić. Baterie takie istotnie ograniczają zużycie wody (nawet do 70%). Temperaturę wypływającej wody ustawia się w nich tylko raz, pokrętłem u podstawy korpusu. Są też konstrukcje na wodę zmieszaną centralnie. Europejskimi liderami w produkcji baterii elektronicznych są m.in.: Delabie, Schell, Geberit, Kludi, Oras, Grohe i inni.

! W dobie pandemii nie polecam montażu baterii czasowych. Co prawda po zakończeniu cyklu wypływu wody zamykają się samoczynnie, ale podczas użytkowania każde naciśnięcie przycisku przenosi wirusy i bakterie z powrotem na palce. Nie polecam również tanich baterii elektronicznych sprowadzanych z Chin, które nie mają czujnika elektronicznego aktywnego, ale czujnik pasywny. Nie wykrywa on dłoni osób o ciemnej karnacji skóry, może więc być problem z uruchomieniem przepływu wody np. w miejscach, gdzie przebywają obcokrajowcy (lotniska, hotele itp.).

Dobrym rozwiązaniem w toaletach publicznych są również elektroniczne systemy spłukiwania, np. pisuarów. Gwarantują one brak nawet minimalnego kontaktu manualnego z armaturą spłukującą – wykrywa ona użytkownika za pomocą czujnika podczerwieni i samoczynnie uruchamia spłukiwanie po zaprogramowanym czasie użytkowania sanitariatu (osoby znajdujące się tylko przez chwilę w zasięgu czujnika nie aktywują funkcji spłukiwania). Inteligentne spłukiwanie może też „zapamiętać” liczbę osób korzystających z pisuaru i przy dużej częstotliwości używania przyboru nie spłukiwać go za każdym razem. Pozwala to zaoszczędzić nawet do 60% wody. Dodatkowo, dzięki nowatorskim konstrukcjom syfonów do pisuarów (w tym podtynkowych), ilość wody spłukującej może być ograniczona nawet do 0,5 litra. Urządzenia spłukujące są zasilane prądem o napięciu 230 V lub z baterii 9 V.
Poniżej kilka przykładów elektronicznej armatury, którą obecnie warto polecać do toalet publicznych.

Armatura Delabie. Producent ten od ponad 10 lat oferuje na naszym rynku znakomitej jakości rozwiązania do mycia i dezynfekcji rąk w toaletach publicznych. Armatura i dozowniki mydła/żelu wodno-alkoholowego w wersji elektronicznej (także w wersji czasowej i mechanicznej) spełniają najwyższe standardy higieny. Wśród urządzeń uruchamianych bezdotykowo znajdziemy też gamę produktów do pisuarów i spłukiwania bezpośredniego WC. Ich dodatkowa zaletą jest funkcja automatycznego spłukiwania okresowego. W przypadku dłuższego nieużywania armatury (zamknięte sanitariaty, odizolowany punkt czerpalny, wolny pokój hotelowy, wyjazd na wakacje itp.), programowalne, automatyczne spłukiwanie uruchamia się 24 godziny po ostatnim użyciu. W ten sposób świeża woda cyklicznie krąży w armaturze i instalacji, ograniczając proliferację bakterii.

Jednym z ciekawszych rozwiązań tej firmy jest elektroniczny zawór stojący do umywalki Tempomatic 4. Jest on wyposażony w dwudiodowy, aktywny czujnik podczerwieni umieszczony na końcu korpusu, wykrywający każdy rodzaj skóry człowieka (o jasnej lub ciemnej karnacji). Zawór uruchamia się automatycznie po wykryciu rąk w polu detekcji. Zasilanie zapewnia zintegrowana bateria litowa 123 6 V. W korpusie są zintegrowane antystagnacyjny elektrozawór (patent Delabie) i moduł elektroniczny. Wypływ wody jest nastawiony na 3 l/min przy 3 barach z możliwością regulacji od 1,5 do 6 l/min. Wysoką higienę zapewniają dodatkowo antyosadowe sitko wypływowe oraz perlator z Hostaformu, specjalnego materiału, na którym nie osadza się kamień i który zapobiega tworzeniu się kolonii bakterii na końcówce wylotowej. Sam korpus wykonany jest z chromowanego metalu, a jego powierzchnia wewnętrzna dokładnie wypolerowana, co także chroni przed namnażaniem się bakterii.

Pokrywa maskująca elektronikę zaworu Tempomatic 4 zablokowana jest dwiema niewidocznymi śrubami. Wężyki przyłączeniowe wykonane są z PEX (W3/8”) z zaworem odcinającym i filtrem. Materiał ten gwarantuje bardzo wysoką wytrzymałość na ciśnienie i odporność na procesy starzenia. Ponadto w baterii zastosowano wzmocnione mocowanie korpusu do umywalki dwoma trzpieniami ze stali nierdzewnej. Konstrukcja ma też antyblokadę wypływu.

Seria Tempomatic 4 to także elektroniczny zawór do pisuaru, uruchamiający automatyczne spłukiwanie po oddaleniu się użytkownika od przyboru. Zawór ten ma odporny na uderzenia przez wandali detektor obecności na podczerwień. Czujnik radarowy wykrywa użytkownika już po 10 sekundach obecności w polu detekcji. Co ciekawe – zawór jest przystosowany do spłukiwania wodą morską i szarą. Dodatkowo realizuje funkcję programowalnego spłukiwania okresowego oraz może dostosowywać częstotliwość spłukiwania do frekwencji użytkowników, a ilość wody do typu pisuaru. Całe urządzenie jest zabudowywane w wodoszczelnej skrzynce podtynkowej (w której zintegrowano moduł elektroniczny, elektrozawór antystagnacyjny i baterię litową), umożliwiającej wygodną konserwację armatury. Jej konstrukcja i gabaryty pozwalają łatwo dopasować się do grubości i wykończenia ściany (w tym z płyt g-k od 10 do 120 mm).

Armatura Schell. Firma ta uznawana jest za jednego z pionierów w skali międzynarodowej jeśli chodzi o rozwiązania techniczne, których głównym celem jest ochrona zdrowia użytkowników. Znaczna część armatury Schell jest więc sterowana bezdotykowo. W ten sposób, poprawiając warunki higieniczne w intensywnie użytkowanych sanitariatach, równocześnie oszczędza się wodę. Z kolei w obiektach, gdzie występują dłuższe przerwy w użytkowaniu, możliwe jest aktywowanie funkcji przepłukiwania stagnacyjnego – najpóźniej po 24 godzinach od ostatniego użycia samoczynnie otwierany jest wypływ wody na około 20 sekund, co zapobiega jej zastojowi w przewodach i namnażaniu się mikrobów. Ponadto prawie wszystkie sterowane elektronicznie armatury umywalkowe i natryskowe Schell mają zintegrowaną funkcję płukania antylegionellowego, polegającą na dezynfekcji termicznej, tj. uruchomieniu trwającego 5 minut wypływu wody podgrzanej do 70°C. Armatura ta spełnia wymagania instrukcji roboczej W551 DVGW (Deutscher Verein des Gas und Wasserfaches e. V.). W ofercie firmy można np. znaleźć natynkową, elektroniczną armaturę spłukującą do pisuarów Schelltronic, którą wyposażono w sensory podczerwieni umożliwiające bezdotykowe i w pełni higieniczne uruchamianie spłukiwania (dodatkowo jest funkcja spłukiwania stagnacyjnego). Zaletą tej armatury jest wysoka trwałość – zastosowano np. masywną, mosiężną obudowę, a zarazem łatwość montażu, serwisowania i eksploatacji. Łatwo dostępne dla serwisantów są wszystkie elementy Schelltronic, a przy tym połączono je ze sobą wtyczkami, których nie sposób pomylić. Bardzo proste jest też ustawianie ilości wody spłukującej,a o potrzebie wymiany baterii informuje dobrze widoczna, migająca dioda LED w okienku sensora. Sama wymiana baterii zajmuje ledwie dwie minuty. Aby podczas prac serwisowych można było używać pozostałych pisuarów, przewidziano zintegrowany zawór odcinający.

Armatura Viega. Ten dobrze znany na polskim rynku lider techniki instalacyjnej (z ponad 100-letnim doświadczeniem) również ma w swojej ofercie armaturę bezdotykową, w tym przeznaczoną do toalet publicznych – zapewniającą nie tylko najwyższy poziom higieny i elegancki design, ale jednocześnie odporną na akty wandalizmu i łatwą do utrzymania w czystości. Jeśli chodzi o bezdotykowe spłukiwanie pisuarów, to Viega oferuje dwie technologie: z całkowicie ukrytym systemem spłukiwania albo z czujnikiem podczerwieni.
W przypadku ukrytego systemu spłukiwania na ścianie nie ma ani przycisku uruchamiającego, ani płytki maskującej.
W syfonie pisuarowym jest specjalny czujnik, który rejestruje zmiany w przepływie i temperaturze wody, zachodzące, kiedy pisuar jest w użyciu i automatycznie aktywuje spłukiwanie. To gwarantuje całkowitą ochronę przed aktami wandalizmu. Można wybrać trzy różne objętości spłukiwania: 1 lub 3 litry wody albo opcję dynamiczną, w której system automatycznie wykrywa wysoką częstotliwość używania pisuaru i ogranicza objętość z 3 do 1 litra (przy czym częstotliwość spłukiwania jest ograniczana do jednej aktywacji na minutę). W zależności od ustawień, dodatkowe higieniczne spłukiwanie może być uruchamiane automatycznie po upływie 24 godzin. Dużym udogodnieniem jest też funkcja diagnostyczna, która wykrywa ewentualne błędy w działaniu systemu i odpowiednio reaguje. Spłukiwanie automatyczne zostanie aktywowane np. wtedy, gdy blokada w syfonie uniemożliwia spłukanie pisuaru lub jeśli poziom wody w syfonie jest zbyt niski. Ukryty system spłukiwania Viega jest dostępny jako osobny zestaw wyposażeniowy. Instaluje się go w połączeniu z odpowiednim modelem stelaża do pisuaru z oferty Prevista Dry.
Drugim rozwiązaniem Viega umożliwiającym bezdotykowe spłukiwanie jest czujnik podczerwieni umieszczony w przycisku uruchamiającym. Jeśli użytkownik pisuaru znajduje się w zasięgu czujnika co najmniej 8 sekund, system automatycznie aktywuje spłukiwanie. Zarówno zasięg czujnika, jak i objętość spłukiwania mogą być dostosowane do indywidualnych potrzeb administratora obiektu. System jest wyposażony w funkcję higieny. Dzięki temu można łatwo zaprogramować automatyczne spłukiwanie, aktywowane w określonych odstępach czasu. Przycisk uruchamiający z czujnikiem podczerwieni Visign for More 200 jest dostępny w różnych wersjach wykończenia.

Armatura Grohe. Firma od wielu lat produkuje armaturę bezdotykową, która umożliwia niezawodną i precyzyjną kontrolę przepływu wody oraz trafia w różne gusta za sprawą uniwersalnego wzornictwa. W ofercie marki Grohe znajdziemy m.in. elektroniczne baterie umywalkowe Bau Cosmopolitan E, które sprawdzą się zarówno w przestrzeni prywatnej, jak i publicznych pomieszczeniach sanitarnych. Dzięki intuicyjnej obsłudze, są optymalnie dostosowane do potrzeb wszystkich osób, niezależnie od wieku. Baterię Bau Cosmopolitan E wyposażono w innowacyjną technologię czujników (czujnik podczerwieni do komunikacji dwukierunkowej, monitorowania, konfigurowania i celów serwisowych), które precyzyjnie kontrolują strumień wody od momentu zbliżenia rąk do baterii do ich wycofania. Zakres detekcji rąk oraz czas przepływu wody można z łatwością regulować pilotem, żeby dostosować parametry do preferencji. Funkcja Grohe EcoJoy zmniejsza o 50% zużycie wody bez obniżenia komfortu użytkowania baterii.

Producent zadbał również o najwyższe standardy higieny, bezpieczeństwa i komfortu obsługi. Osobny kanał wodny zmniejsza martwą przestrzeń wewnątrz baterii, zapewniając dokładniejsze mieszanie wody i minimalizując ryzyko zanieczyszczenia mikrobiologicznego (dodatkowo brak kontaktu wody z ołowiem i niklem). Mamy też do dyspozycji uproszczone, automatyczne ustawienia funkcji takich jak płukanie, dezynfekcja termiczna oraz zatrzymanie czyszczenia, które można łatwo regulować ręcznie lub zdalnie, a także gwarancję wysokiej trwałości chromowanej powłoki baterii (dzięki technologii Grohe StarLight). Zaletą jest również prosta instalacja i możliwość szybkiego uruchomienia armatury dzięki systemowi Grohe Plug & Play, który pozwala na pierwsze użycie baterii w ciągu zaledwie kilku minut od jej zamontowania. Armatura Bau Cosmopolitan E jest dostępna w różnych konfiguracjach: z dźwignią mieszającą lub bez niej, a także w wersji na baterię lub z zasilaniem sieciowym.

Armatura Tece. Wśród produktów tej firmy można znaleźć wiele wariantów armatury z zaawansowaną elektroniką. Jednym z rozwiązań jest elektroniczna armatura spłukująca TECEfilo do pisuarów, bazująca na technologii IR (z czujnikiem na podczerwień). Możliwe jest programowanie jej ustawień i dostosowanie ich do indywidualnych preferencji. Przy użyciu magnetycznego klucza można zaprogramować czas spłukiwania, spłukiwanie wstępne, spłukiwanie higieniczne (w kilku opcjach czasowych), a także tzw. pauzę, czyli automatyczną redukcję ilości wody spłukującej, gdy z pisuaru korzysta się częściej niż co 2 minuty. Elektronika TECEfilo dostępna jest w wersji do zabudowy suchej i mokrej, w kilku wariantach wykończeniowych (stal, szkło, tworzywo). Przeznaczona jest zarówno do łazienek prywatnych, jak i pomieszczeń użyteczności publicznej.

Kolejnym produktem umożliwiającym bezdotykową obsługę są przyciski spłukujące do WC TECElux mini z czujnikiem ruchu. Kontury klawiszy podświetlają się automatycznie (technologia LED), gdy użytkownik terminala znajdzie się w polu działania czujnika, ułatwiając orientację w ciemności. Dlatego można je śmiało polecać np. do domów opieki dla osób starszych, słabowidzących itp. Przyciski mają idealnie gładką, płaską powierzchnię ze szkła, są więc łatwe w utrzymaniu czystości. W połączeniu z ramką instalacyjną mogą być montowane bezpośrednio w ścianie (montaż zlicowany). Oczywiście, możliwa jest personalizacja funkcji i parametrów, a odbywa się to za pomocą pilota. Można zatem zaprogramować spłukiwanie higieniczne (przedział czasowy), poziom i czas aktywacji podświetlenia, funkcję czyszczenia (włącz/wyłącz) czy czułość obsługi bezdotykowej (długa/krótka).

Ciekawym rozwiązaniem jest również multifunkcjonalny terminal WC – TECElux. Od standardowych stelaży podtynkowych odróżnia go przede wszystkim to, że nie jest w pełni ukryty w ścianie. Widoczna pozostaje szklana obudowa (w kolorze białym lub czarnym). Produkt składa się z trzech części: modułu WC oraz dolnej i górnej szklanej osłony, która szczelnie zamyka otwór rewizyjny, maskuje spłuczkę i przyłącza. Spłukiwanie może odbywać się manualnie lub bezdotykowo. Po zbliżeniu się do obszaru detekcji, zarys klawiszy podświetla się, a w strefie bezpośredniej (ok. 10 mm) przycisk może być uruchamiany bezdotykowo. Terminal ma też wiele innych funkcji. Jedną z nich jest „ceramic-Air”. Dzięki wkładowi węglowemu (wymiana raz na 5 lat) nieprzyjemne zapachy neutralizowane są dokładnie tam, gdzie powstają, a do pomieszczenia wraca oczyszczone powietrze. Możliwa jest przy tym kilkustopniowa regulacja mocy wentylatora. Kolejne udogodnienie to funkcja „m-Lift”, która pozwala na zmianę wysokości miski WC nawet po skończonym montażu – w zakresie aż 8 cm. W zależności od wymagań można zmieniać obszar detekcji czujnika, stopień jasności wyświetlacza, intensywność oczyszczania powietrza i wiele innych parametrów.

Armatura Geberit. Do toalet publicznych firma poleca m.in. kompleksowy system pisuarowy (bezdotykowy), który obejmuje takie elementy, jak: stelaż podtynkowy, ceramiczne, bezkrawędziowe pisuary (do wyboru trzy modele), syfony i sterowanie spłukiwaniem pisuaru. Wielowariantowość rozwiązania, a także przemyślana konstrukcja znacznie upraszczają projektowanie, montaż, a w szczególności konserwację armatury. W przypadku zanieczyszczenia wnętrza pisuaru (np. gumą do żucia, petami zapałkami itp.) jest możliwy łatwy dostęp do podejścia kanalizacyjnego przez wnętrze zamknięcia wodnego (syfonu wewnętrznego) i wprowadzenie spirali do podejścia kanalizacyjnego. Producent zapewnia wysoki stopień niezawodności działania elektronicznego systemu pisuarowego, zminimalizowane zużycie wody, wysoką przepustowość syfonów i niską emisję zapachów. Modele pisuarów Preda i Selva mogą współpracować z zewnętrznym zaworem pisuarowym, mogą być wyposażone w zintegrowaną armaturę spłukującą lub działać na zasadzie pisuarów bezwodnych. Do ich skutecznego spłukania wystarcza 0,5 litra wody. Dzięki jednakowym interfejsom w wersji z wbudowanym sterowaniem można łatwo zamontować syfon hybrydowy umożliwiający zmianę trybu pracy ze spłukiwania na eksploatację bez użycia wody. Zintegrowana armatura może być zasilana napięciem 230 V, bateryjnie lub generatorowo.
Geberit oferuje również bezdotykowe baterie umywalkowe. W bateriach GeberitBrenta i Piave znajduje się czujnik zbliżeniowy, aktywujący wypływ wody przy każdym zbliżeniu rąk.
Baterie dostępne są w wersjach ściennej lub stojącej, z zasilaniem sieciowym, bateryjnym lub generatorowym. W skład zestawu wchodzi: bateria, moduł elektroniczny, zasilacz, elementy mocujące.

Nowa technologia folii samoodkażających
W czasach pandemii wiele firm zaczęło przykładać większą wagę do zabezpieczenia zakładów pracy i toalet publicznych przed mikrobami. Wzrosła popularność lamp UV i jonizatorów, ale zaczęły się też pojawiać się nowe rozwiązania, które ogólnodostępnym powierzchniom (poręcze, szyby, przyciski do spłuczki, wyłączniki elektryczne, klamki czy blaty) nadają właściwości samoodkażające. Oferowanych jest kilka takich rozwiązań:

opryski z nanocząstkami – ich zalety to: szybkość aplikacji, niewidoczność powłoki oraz wysoka skuteczność do kilku tygodni, natomiast wady to: toksyczność (nie powinno się ich stosować do produkcji opakowań do żywności), szybka utrata wydajności (opryski trzeba powtarzać co kilka miesięcy), oddzielanie się nanocząstek z warstwy ochronnej;
folie antywirusowe bazujące na metalach lub nanocząstkach – ich zalety to: łatwość aplikacji (samoprzylepne), niewidoczność powłoki oraz wysoka skuteczność do kilku tygodni, a wady to: toksyczność (nie powinno się ich stosować do produkcji opakowań do żywności), szybka utrata wydajności (folię należy wymieniać co kilka miesięcy), możliwość zniszczenia mechanicznego, wydzielanie się z folii aktywnych cząstek;
folie bazujące na mikrosferach ceramicznych ZnO (Coversafe) – ich zalety to: łatwość aplikacji (samoprzylepne), niewidoczność powłoki oraz wysoka skuteczność przez co najmniej 5 lat, a także nietoksyczność (mogą być stosowane w produkcji opakowań do żywności) i trwałość zabezpieczenia, ponieważ aktywne cząstki nie uwalniają się z folii do środowiska; wadą tych folii jest to, że mogą ulegać zniszczeniu mechanicznemu przez nieodpowiednie użytkowanie.

Jak widać, szczególnie interesujące jest zastosowanie do samoodkażania powierzchni mikrosfer ceramicznych, które gwarantuje brak toksyczności i skuteczność przez lata. Jest to rozwiązanie nowsze i nowocześniejsze od stosowanych powszechnie metali czy nanocząstek i prawdopodobnie będzie je stopniowo wypierało. Obecnie jedynym produktem na rynku, w którym wykorzystuje się tę technologię, jest folia Coversafe produkowana przez francuską firmę Gergonne, a opracowana przez firmę badawczą Pylote. Folia ta została przebadana pod kątem skuteczności na wirusa Sars-Cov-2. W godzinę zabija ponad 96% wirusów na powierzchni! Jest również skuteczna na wszystkie inne bakterie, wirusy i grzyby.

Mechanizm działania mikrosfer ceramicznych ZnO. Powszechnie znane nanocząstki i metale wydzielają się z matrycy i wnikają w komórki mikrobów, co powoduje ich obumieranie. Natomiast mikrosfery ceramiczne są zbyt duże, żeby zachodziła ich samoistna dyfuzja i przenikanie do komórek. Na powierzchni kryształów tlenku cynku samoistnie zachodzi reakcja katalityczna, podczas której wytwarzają się reaktywne związki tlenu, których przykładem jest woda utleniona (nadtlenek wodoru). Powstałe z wilgoci i tlenu atmosferycznego związki działają destrukcyjnie na mikroby, będąc jednocześnie (w takim stężeniu) całkowicie niegroźnymi dla człowieka. Reakcja nie jest fotokatalityczna, więc zachodzi 24 h/dobę. Teoretycznie folia bazująca na mikrosferach ceramicznych ZnO może działać przez dziesięciolecia. Czynnikiem ograniczającym jest jednak jej mechaniczne zużycie.

Folią taką można zabezpieczać różne powierzchnie, których często dotyka wiele osób. Mogą być to klamki, spłuczki w toaletach, ekrany dotykowe, klawiatury ogólnodostępne, poręcze, blaty. Naklejenie folii jest możliwe na sucho i na mokro. Po aplikacji powierzchnie chronione można myć standardowymi środkami myjącymi, nie powodując utraty wydajności dezynfekcji.

Nie zapominajmy o miedzi!
Ten nieco zapomniany metal obecnie powinien znów pojawiać się coraz częściej w wyposażeniu budynków, zwłaszcza użyteczności publicznej. Miedź wykazuje bowiem naturalne bardzo silne antybakteryjne działanie. Patogeny na powierzchni z miedzi po prostu się rozpadają.
Już od lat miedź używana była jako biostatyczna powierzchnia pokrycia statków, chroniąc jednostki pływające przed skorupiakami i omułkami. Jej biostatyczne właściwości wyjaśniają, dlaczego miedzi używano też do produkcji rur wodociągowych. Ale to nie wszystko. W 2011 r. zespół naukowców z Uniwersytetu Southampton przeprowadził badania, które potwierdziły, że stosowanie miedzianych elementów w salach OIOM pozwoliło zredukować ilość patogenów na powierzchniach z miedzi aż o 97%! Bill Keevil, profesor z Uniwersytetu w Southampton, po przebadaniu bakteriobójczych właściwości miedzi, stwierdził: – Efekt wygląda jak magia, ale to po prostu nauka. Kiedy wirus lub bakteria uderza w miedzianą płytkę, jest zalewana jonami miedzi. Jony te penetrują komórki i wirusy jak kule. Miedź zabija te patogeny, niszczy je.

Powód, dla którego miedzi nie widzimy często w toaletach czy kuchniach nie powinien nikogo zdziwić. Miedź jest po prostu droga i elementy wykonane z miedzi kosztują nawet kilka razy więcej niż ich odpowiedniki z plastiku czy innych metali. To sprawia, że materiałem interesuje się mniej producentów i projektantów, w efekcie miedziane klamki czy baterie wyposażone w uchwyty wykonane z miedzi stanowią niewielki procent produktów dostępnych w sklepach budowlanych. Ceny miedzianych klamek zaczynają się od ponad 120 złotych, a tańsze klamki z plastiku dostać można już za kilkanaście złotych. Myślę jednak, że koszty przeznaczone chociażby na leczenie szpitalnych zakażeń są znacznie wyższe niż inwestycja w miedziane zabezpieczenia. W każdym razie wspomniany naukowiec apeluje do zarządców szpitali i innych budynków publicznych, aby podczas planowanych remontów nie usuwali miedzianych pozostałości. Metalowe elementy z miedzi należy odświeżyć i pozostawić ze względu na ich cenne właściwości.

Oczywiście, pewnym minusem miedzi może być jej patynowanie. To naturalny proces ochronny tego metalu, który wiąże się z tym, że miedź zmienia kolor wraz z upływem czasu, przechodząc przez liczne odcienie czerwonego, brązowego, niebieskiego i szarozielonego. Ten proces nie wpływa jednak na jej antybakteryjne działanie.