envelope redakcja@polskiinstalator.com.pl home ul. Wąski Jar 9
02-786 Warszawa

Advertisement











54
Bruzdownica, fot. Makita

Praca instalatora wymaga użycia narzędzi ręcznych i elektrycznych, począwszy od prostych kluczy, poprzez elektronarzędzia, na analizatorach spalin i wykrywaczach nieszczelności instalacji gazowych kończąc. W tym artykule przybliżymy elektronarzędzia, analizatory i wykrywacze wspomagające pracę instalatora.





Elektronarzędzia

Podczas prac instalatorskich nieocenionymi elektronarzędziami są wiertarki. Nowoczesne urządzenia tego typu sprawdzają się nawet podczas prac w ciężkich konstrukcjach spawanych. Dzięki dwubiegowej przekładni jest zwiększany moment obrotowy. Dla zapewnienia lepszej efektywności działania niejednokrotnie zastosowanie znajduje specjalny rodzaj uzwojenia. Na uwagę zasługuje obudowa przekładni wykonana z polimerów. Dzięki odpowiedniej konstrukcji twornika zwiększa się trwałość narzędzia. Wymienny uchwyt wiertarski umożliwia szybką wymianę osprzętu, np. wiertła SDS-plus na wiertła cylindryczne do wiercenia bez udaru w drewnie i metalu.

Często wykorzystywane są również młotowiertarki. Najczęściej przewiduje się w nich dwa tryby pracy – wiercenia i wiercenia z udarem. Ochronę uchwytu zapewnia specjalna osłona a uchwyt gwarantuje z kolei szybką wymianę narzędzia. Dla zminimalizowania ryzyka uszkodzenia często dźwignia zmiany trybu pracy jest znajduje się w dolnej części obudowy. Przydatne rozwiązanie stanowi również łatwy w ustawianiu ogranicznik głębokości wiercenia. Istnieje możliwość podłączenia zewnętrznego urządzenia odsysającego. Komfort i bezpieczeństwo użytkowania zapewni rękojeść pokryta gumą.

kpPT3a-05.11

 Młoty GBH 2-28 DFV Professional i GBH 2-28 DV Professional - fot. Bosch

Bruzdownice są elektronarzędziami, dzięki którym zyskuje się możliwość wykonania w murach wgłębień pod rury. W urządzeniach tego typu silnik elektryczny jest odpowiedzialny za napędzanie dwóch tarcz diamentowych. Odstęp pomiędzy tarczami reguluje się za pomocą tulejek dystansowych. Istotną rolę w konstrukcji bruzdownicy odgrywa osłona, która jest mocowana do metalowej stopy, umożliwiającej przesuwanie narzędzia po podłożu. Dzięki bruzdownicy zyskuje się możliwość wycinania dwóch równoległych szczelin. Materiał pozostały pomiędzy szczelinami jest usuwany za pomocą młota obrotowo-udarowego lub młota kującego. Nowoczesne bruzdownice mają zwiększoną wydajność dzięki stosowaniu tarcz diamentowych. Blokada wrzeciona ułatwia wymianę tarczy. Niższy poziom hałasu zapewnia z kolei uwzględnienie w konstrukcji urządzenia łożysk igiełkowych. Bezpieczeństwo użytkowania poprawia elektroniczny system zabezpieczający przed przeciążeniem. Przykładowe parametry bruzdownicy:

  • głębokość bruzdy: 35 mm,
  • liczba obrotów: 9300 1/min,
  • masa: 4,7 kg,
  • maks. średnica tarczy: 150 mm,
  • moc: 1400 W,
  • szerokość bruzdy: 3-39 mm,
  • średnica tarcz: 150 mm,
  • długość: 316 mm, wysokość 346 mm.


Narzędzia akumulatorowe

Narzędzia zasilane za pomocą akumulatorów zyskały popularność dzięki wygodnej obsłudze i niewielkim rozmiarom. Kompaktowe, ergonomiczne rozmiary zapewniają optymalne manewrowanie narzędziem również w miejscach o ograniczonym dostępie. Na przykład w wiertarkach i wkrętarkach stawia się na ergonomię pracy w miejscach, gdzie jest wymagane trzymanie narzędzia w górze.

Nowoczesne wiertarko-wkrętarki akumulatorowych mają 2-biegową przekładnię planetarną. Przydatnym rozwiązaniem jest pełnowymiarowy uchwyt wiertarski z blokadą oraz praktyczny wskaźnik stanu naładowania akumulatora. Wbudowana lampka LED oświetla punkty w miejscach o ograniczonej ilości światła. Hamulec silnika zapewnia precyzję pracy przy seryjnym wkręcaniu elementów. W narzędziach tych istnieje też możliwość szybkiego naładowania akumulatora.

Przykładowe parametry wiertarko-wkrętarki:

  • prędkość obrotowa bez obciążenia: 1. bieg 0-400 obr./min, 2. bieg 0-1400 obr./min,
  • maks. moment obr.: twardy: 44 Nm, miękki 30 Nm,
  • parametry wiercenia: stal – do 13 mm, drewno – do 38 mm,
  • rozwartość uchwytu wiertarskiego: 1,5-13 mm,
  • wymiary mm (DxSxW): 197 x 79 x 235,
  • napięcie/pojemność akumulatora: 14,4 V/3 Ah,
  • ciężar netto: 1,7 kg.

55a
Uneo Maxx - urządzenie łączy w sobie trzy funkcje: młota udarowo-obrotowego, wiertarki i wkrętarki - fot. Bosch

Na rynku są oferowane są również akumulatorowe młoty udarowo-obrotowe o napięciu zasilania 18 VDC. Często są wyposażone w pneumatyczny mechanizm udarowy. Dzięki temu, że akumulatory nie mają pamięci, można doładować je w dowolnej chwili, bez ryzyka uszkodzenia ogniw.

Szlifierki kątowe to narzędzia pneumatyczne lub elektryczne, przeznaczone do cięcia, szlifowania i polerowania. W szlifierce kątowej silnik napędza za pośrednictwem przekładni stożkowej wrzeciono, na którym może być zamocowana: tarcza przeznaczona do cięcia metali, betonu lub innych materiałów, tarcza do szlifowania, szczotka druciana (z drutu karbowanego lub plecionego) do usuwania warstw lakierniczych i rdzy, tarcza polerska, tarcza łańcuchowa do cięcia drewna. Szlifierki kątowe cechują się przede wszystkim szybkim tempem pracy. W niektórych urządzeniach zastosowano 6-stopniowy wybór prędkości obrotowej dla różnych materiałów. Przycisk funkcji blokady wrzeciona przyspiesza wymianę osprzętu. Przydatne rozwiązanie stanowi dodatkowa rękojeść, w której jest specjalny system obniżający poziom drgań. Na uwagę zasługuje również system łagodnego rozruchu oraz ogranicznik prądu rozruchowego. Np. szlifierka kątowa o mocy 1500 W bez obciążenia osiąga obrotową prędkość wynoszącą 2800-11 500 min-1.Średnica gumowego talerza szlifierskiego to 125 mm przy gwincie wrzeciona szlifierki M 14. Standardowo tarcze mają średnicę nieprzekraczającą 125 mm.


Analizatory spalin

Wartości, które są mierzone przez analizatory spalin to przede wszystkim temperatura spalin i powietrza, stężenie tlenu oraz stężenie tlenku węgla. Oprócz tego analizatory spalin są w stanie zmierzyć ciąg kominowy, ciśnienie lub ciśnienie różnicowe, a także stężenie tlenku azotu. Funkcjonalność przyrządów pozwala na obliczanie wartości, takich jak: stężenie dwutlenku węgla, stężenie tlenku węgla czy też sprawność cieplna kotła. Przyrządy obliczają również współczynnik nadmiaru powietrza, straty kominowe oraz wartość punktu rosy i stężenie tlenków azotu.

330 testo 340 p in emi 000070 TITEL 327-2
Analizatory Testo



W przypadku pomiaru O2, CO oraz NO przyrządy najczęściej bazują na elektrochemicznym ogniwie pomiarowym. Czujnik piezorezystancyjny z wewnętrzną kompensacją temperatury znajduje zastosowanie przy pomiarze ciągu kominowego. Pomiar spalin bazuje na pompie, która spaliny doprowadza do ogniwa pomiarowego. Producenci analizatorów spalin podają, że ogniwo z dynamiczną kompensacją H2 chronione jest automatycznie przez wyłączenie pompy spalin w momencie osiągnięcia maksymalnego zakresu pomiarowego. Wznowienie pomiaru następuje automatycznie po regeneracji ogniwa.

Eurolyzer Koffer 02-08 klein gas3000biogas IMR1500 2009
Analizator Afriso Przenośny analizator gazów w podczerwieni (dystrybutor Atut sp. z o.o.) Przenośny analizator spalin kotłowych (dystrybutor Atut sp. z o.o.)


Dostępne na rynku analizatory spalin wyświetlają nazwy, wartości, a także jednostki mierzonych parametrów i mają proste menu. Dlatego pomiaru może dokonać nawet mniej doświadczona osoba. Niektóre modele wyświetlają jednocześnie kilkanaście wartości pomiarowych, dzięki czemu regulacja kotła jest znacznie łatwiejsza. W razie potrzeby skorzystać można z funkcji zoom, która pozwala na powiększenie wyświetlanych znaków. Podstawowe analizatory wyposażone są w ogniwa pomiarowe O2 oraz CO/H2 (z kompensacją H2). Jednak urządzenia mogą być rozbudowane o kolejne ogniwa pomiarowe NO, SO2, NO2 i CO wysokie.

Podczas pomiaru z listy wybiera się rodzaj paliwa. Do zasilania najczęściej używane są akumulatory NiMH. Ich wysoka wydajność pozwala na pracę urządzenia przez około 12 godzin.

Parametry przykładowego analizatora spalin:

  • pomiar temperatury spalin: 0-1000°C,
  • pomiar temperatury otoczenia: -20-100°C,
  • pomiar różnicy ciśnienia +/-150 hPa, O2: 0-21% obj.,CO/H2: 0-4000 ppm.


Detektory nieszczelności

Istotną rolę odgrywają również detektory nieszczelności instalacji gazowych. To właśnie od przyrządów tego typu w dużej mierze zależy bezpieczeństwo użytkowników urządzeń spalających gaz. Wykrywaczy nieszczelności instalacji gazowych używa się przy diagnozowaniu wycieków gazu z przewodów, złączy, zbiorników, a także butli i urządzeń gazowych. W zależności od modelu przewiduje się dyfuzyjną metodę próbkowania gazu lub bazującą na zasysaniu przez wewnętrzną pompkę. Próg czułości wynosi 100 ppm lub 50 ppm. W większości urządzeń konwersja wartości stężenia gazu na sygnał elektryczny jest realizowana poprzez sensor półprzewodnikowy. Ręczna regulacja czułości może mieć charakter skokowy lub płynny. Komfort obsługi zapewnia wskaźnik optyczny bazujący na diodach LED oraz sygnalizacja akustyczna w postaci sygnału dźwiękowego o rosnącej częstotliwości, narastającej wraz ze wzrostem stężenia gazu. Do niektórych modeli opcjonalnie można zastosować ładowarkę ze wstępnym rozładowaniem.

Parametry przykładowego detektora:

pokazywanie koncentracji gazu na paskowym wyświetlaczu,

  • autotest sensora po włączeniu urządzenia,
  • rosnący dźwięk alarmu przy zwiększającym się stężeniu gazu,
  • dźwiękowe alarmowanie o przekroczeniu wartości granicznych.


Narzędzia podstawowe

Podstawą wyposażenia każdego instalatora są odpowiednie klucze, bez których nie poradzi on sobie nawet z najprostszym montażem czy też awarią. Są to klucze: płaskie, do szpilek, do nakrętek z otworami górnymi, klucze nastawne, które dostępne są w wersji fosforowanej, chromowanej, z zębatką oraz z rękojeścią wykonaną z tworzywa sztucznego, a także klucze nastawne samozaciskowe. Te ostatnie mają automatyczny nastaw i zacisk, dzięki czemu można obsługiwać je jedną ręką, co jest ważne dla instalatorów wykonujących prace w trudno dostępnych miejscach. Automatyczny nastaw i zacisk bazuje na sprężynie absorbującej.

klucz katowy klucz lancuchowy klucz mlotek klucz prosty klucz szczupak
Klucz kątowy Klucz łańcuchowy Klucz młotek Klucz prosty Klucz szczupak
klucz prosty aluminiowy klucz samozaciskowy klucz skośny klucz szesciokatny klucz tasmowy
Klucz prosty aluminiowy Klucz samozaciskowy Klucz skośny Klucz sześciokątny Klucz taśmowy



Z przeznaczeniem do prac przy instalacjach wodnych i gazowych produkowane są klucze hydrauliczne. Ich szczęki mają specjalne uzębienie, zapobiegające poślizgowi zamocowanego materiału. Specjalny profil pozwala na trzymanie materiałów o nietypowych kształtach. Z pewnością przydatne okażą się klucze rurowe, hakowe z przegubem, a także fajkowe oraz oczkowe z grzechotką.

W przypadku prac w miejscach o ograniczonym dostępnie warto zaopatrzyć się w nasadki. Występują one w dwóch podstawowych rodzajach: 6- i 12-punktowe. Nasadki 6-punktowe ułatwiają odkręcanie zniszczonych oraz zapieczonych śrub. W niektórych modelach, dzięki specjalnej technologii, nasadki oraz łby śrub są chronione przed zniszczeniem. Nasadki dostępne są w wersji standardowej oraz wydłużonej. Ten drugi typ doskonale nadaje się do odkręcania nakrętek na głęboko osadzonych śrubach.

Dostępne są trzy podstawowe wielkości kluczy nasadowych: 1/4”, 3/8”oraz 1/2”. Dobiera się je w zależności od rozmiaru śrub oraz wielkości używanej siły. Moment obrotowy przenoszony jest na nasadkę przez zabierak, który współpracuje z grzechotką lub pokrętką.

Przydadzą się też klucze z równoległym rozwarciem szczęk oraz węższą głowicą szczęki ruchomej. Niektóre modele, dzięki specjalnej konstrukcji, mogą być używane jako młotek. Takie narzędzia mają głębszą, a zarazem szerszą głowicę szczęki ruchomej, która tworzy gładką i płaską powierzchnię. Wybrać można klucze proste lub skośne. Materiałem, z którego wykonany jest korpus, najczęściej jest żeliwo, co gwarantuje trwałość narzędzia. Istotną rolę odgrywa również niezacinająca się nakrętka regulacyjna. W nowoczesnych kluczach do rur są wymienne szczęki: hakowa i oporowa.

Dostępne na rynku kleszcze typu „szczupak” wykonane są ze stali chromowo-wanadowej. Szczęki są natomiast hartowane indukcyjnie. Kleszcze „typu szczupak” dostępne są ze szczękami w kształcie litery „S” lub pod kątem 45 i 90°.

Przydatne rozwiązanie stanowią klucze taśmowe, które przeznaczone są do zaciskania na polerowanych rurach. Taśma najczęściej wykonana jest z tkanego nylonu, a jej warstwę zewnętrzną stanowi poliuretanowe pokrycie.

Instalatorom przydadzą się też klucze łańcuchowe. W nowoczesnych narzędziach tego typu są podwójne szczęki, dzięki którym zyskuje się szybkie działanie w obu stronach. W przypadku modeli o dużych obciążeniach zastosowano szczęki ze stali stopowej.

ROT 55075 ROT 70235 rot 70532 ROT 70285
Klucze marki Rothenberger: taśmowy, łańcuchowy, szczypce, łańcuchowy

W skrzynce narzędziowej instalatora powinien znaleźć się również klucz sześciokątny. Dzięki szczęce o kształcie sześciokąta możliwy jest wielostronny, a zarazem pewny chwyt. Narzędzia tego typu mają szerokie rozwarcie, które sprawdzi się chociażby przy chwytaniu nakrętek spustów zlewozmywaków czy wanien. Istotną rolę odgrywają również klucze specjalne. W ich konstrukcji szczęki, które dociskane są sprężyną, pozwalają na szybkie działanie zapadkowe.

Przydatne rozwiązanie stanowią klucze samozaciskowe. Również i te narzędzia pracować mogą przy dużych obciążeniach. Warto mieć także klucze nastawne. Ich trwałość uzyskano dzięki odkuwaniu i hartowaniu cieplnym. Niektóre modele mają kobaltową powłokę wykończeniową, która chroni przed korozją. Przydatnym rozwiązaniem, stosowanym w dostępnych na rynku kluczach nastawnych, jest podziałka na szczękach, pozwalająca na szybkie ustawianie narzędzia. Prace w miejscach o ograniczonej przestrzeni z pewnością ułatwią wydłużone zbieżne szczęki oraz uchwyt o niewielkich rozmiarach.

Nieocenione w pracy instalatora są klucze wewnętrzne. Pozwalają one na pracę przy odpływach muszli klozetowych. Dzięki kluczom wewnętrznym możliwy jest montaż wanien, umywalek i zlewozmywaków. Narzędzia tego typu sprawdzą się również przy instalowaniu złączek wkrętnych. Szczęki są rozszerzane w efekcie działania mimośrodu, odwracając się z uwzględnieniem różnych rozmiarów.

Montaż instalacji

Kalibratory pozwalają na rozszerzenie rury. Narzędzia tego typu mogą być również używane z rurami wykonanymi z tradycyjnego tworzywa sztucznego. Kalibratorów używa się wraz ze sztyftem. W pracach związanych z obróbką rur wielowarstwowych niezbędna jest zaciskarka. Nowoczesne narzędzia tego typu są sterowane mikroprocesorem. Jednostką napędową jest silnik o dużej mocy. To właśnie dzięki niemu zyskuje się powtarzalność cykli zaciskania. Na uwagę zasługuje ergonomiczna konstrukcja urządzenia z uchwytem. Odpowiednio wyprofilowana obudowa pozwala na pracę w miejscach o utrudnionym dostępnie. Śruba blokująca szczękę monitorowana jest w sposób automatyczny. W zależności od wersji zaciskarki, zastosować można modele zasilane z sieci lub akumulatorów. Nowoczesne narzędzia bazują na elektrohydraulicznym układzie zaciskowym, który zapewnia siłę wynoszącą do 32 kN. Na uwagę zasługuje mikroprocesorowe sterowanie cyklami zaciskania. Urządzenia mają także wyłącznik bezpieczeństwa. W konstrukcji narzędzi przewiduje się ciśnieniowe zawory nadmiarowe, przeznaczone do zwalniania zaciśniętych rolek w momencie zablokowania przyrządu. Dzięki precyzyjnemu sterowaniu zaworami, zapobiega się zbyt dużej sile nacisku. Narzędzia mają też wyświetlacz LED, który informuje użytkownika o funkcjach realizowanych przez urządzenie. Dobre wyważenie obudowy zapewnia komfort podczas pracy ciągłej. Pompa hydrauliczna najczęściej jest zintegrowana. Operacja zaciskania jest w pełni automatyczna z powrotem do pozycji wyjściowej. Zoptymalizowane przełożenie przekładni pozwala na zachowanie sprawności działania w niskiej temperaturze. Obudowa jest odporna na uderzenia dzięki gumowym wkładkom, które chronią urządzenie w razie upadku.

Rury wielowarstwowe można wyginać ręcznie lub za pomocą specjalnej sprężyny przeznaczonej do gięcia rur. Dzięki sprężynie zyskujemy mniejszy promień gięcia bez załamań i zwężeń przekroju rury.

Narzędzia do montażu armatury

Z myślą o delikatnej armaturze oferowane są klucze szczękowe (90 i 45°). Na szczękach mają nakładki wykonane z tworzywa. W niektórych modelach przewidziano cztery ustawienia na przegubie. Narzędzie tego typu sprawdzi się również przy montażu rur i śrubunków z tworzywa sztucznego. Niektóre modele są lakierowane z uwzględnieniem specjalnej technologii, dzięki czemu zyskuje się zarówno odporność, jak i delikatność narzędzia. W konstrukcji narzędzia niejednokrotnie przewiduje się wzmocnioną tuleję i szlifowane szczęki.

Warto wyposażyć się w klucze taśmowe z wymienną taśmą nylonową. Element metalowy narzędzia niejednokrotnie wykonywany jest z aluminium. Dzięki kluczom taśmowym bezpiecznie instaluje się armaturę chromowaną.

Odpowiednie klucze można dobrać również do obsługi baterii stojącej. Najczęściej są one wykonywane w postaci matrycowej odkuwki chromowowanadowej. Wybierając narzędzie tego typu, warto zadbać o model z odchylnym ramieniem. Tym sposobem zyskuje się optymalne przełożenie siły. Komfort pracy, dzięki swojej uniwersalności, zapewnią klucze do baterii stojących wykonane jako teleskopowe. Ramię zapewnia czterokrotne wydłużenie. W niektórych modelach przewidziano obrotowy kieł, który umożliwia manewrowanie w prawo lub lewo.

Na etapie doboru wyposażenia instalator powinien mieć na uwadze fakt, że niejednokrotnie klient powierza do montażu bardzo kosztowną armaturę. Stąd też jej instalacja wymaga nie tylko odpowiednich umiejętności i doświadczenia, ale również specjalnych narzędzi, które zapewnią bezpieczeństwo armatury podczas jej montażu. Nie warto zatem oszczędzać na kluczach do armatury.


Adam-Wlastowski

Dlaczego warto inwestować w porządne narzędzia? 


Użytkownik korzystający z narzędzi z dużą częstotliwością powinien zwrócić szczególną uwagę na ich ergonomię, dobre parametry użytkowe oraz materiały, z jakich są wykonane.Do intensywnej pracy najczęściej wybiera się narzędzia droższe. Produkty klasy premium wykonane są z lepszych materiałów, a precyzja ich wykonania daje gwarancję dłuższej żywotności. Większą uwagę poświęca się również ergonomii użytkowania. Narzędzia „z wyższej półki” mają lepiej wyprofilowane rękojeści, co znacznie wpływa na wygodę i łatwość eksploatacji. Co więcej, dzięki dużej precyzji wykonania i użyciu lepszych materiałów, droższe narzędzia dają pewność powtarzalnych efektów. Jest to wyjątkowo istotne zwłaszcza przy zadaniach wymagających dużej dokładności. Za przykład można tu wziąć gwintownice hydrauliczne, zaciskarki do końcówek konektorowych czy automatyczne ściągacze izolacji, które by spełniać swoje funkcje, muszą być wykonane z najwyższą precyzją i z materiałów wysokiej jakości. Na rynku znaleźć można również tańsze narzędzia, jednak w dłuższej perspektywie nie zapewniają one efektów, o jakie zabiegają profesjonaliści. Adam Włastowski – kierownik produktu w Grupie Topex, odpowiedzialny za profesjonalne narzędzia ręczne marki NEO



O AUTORZE

Damian Żabicki, autor niezależny


 

pi