envelope redakcja@polskiinstalator.com.pl home ul. Wąski Jar 9
02-786 Warszawa

Advertisement











20W dobie pandemii szczególnego znaczenia nabiera zapewnienie odpowiedniej jakości powietrza w pomieszczeniach biurowych, publicznych, szczególnie służby zdrowia, oraz stosowanie się do zaleceń związanych z eksploatacją funkcjonujących tam systemów wentylacyjno-klimatyzacyjnych. Do zwalczania koronawirusa coraz częściej wykorzystuje się również specjalne technologie i urządzenia, które eliminują drobnoustroje zarówno w powietrzu, jak i na różnych powierzchniach.

Eksperci zajmujący się jakością powietrza wewnątrz pomieszczeń uważają, że przenoszenie SARS-CoV-2 i innych patogenów drogą powietrzną jest wystarczająco prawdopodobne, by szczególnie na czas pandemii, zmienić rutynowe działanie systemów wentylacji i klimatyzacji w budynkach. Warto zatem przypomnieć, że już w maju ub.r. udostępnione zostały specjalne zalecenia NIZP-PZH, opracowane przez zespół ekspertów z Zespołu roboczego ds. wpływu zanieczyszczenia powietrza na zdrowie, przy Radzie Narodowego Programu Zdrowia, Wydziału Instalacji Budowlanych, Hydrotechniki i Inżynierii Środowiska Politechniki Warszawskiej, Centralnego Instytutu Ochrony Pracy oraz Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH. Zalecenia te mają na celu ograniczenie rozprzestrzeniania się wirusa SARS-CoV-2 za pośrednictwem instalacji wentylacji i klimatyzacji, m.in. wśród osób pracujących i przebywających w obiektach użyteczności publicznej czy galeriach handlowych.Specjalne rekomendacje w zakresie systemów wentylacyjno-klimatyzacyjnych opracowały zarówno REHVA (Federation of European Heating, Ventilation and Air Conditioning Associations), jak i ASHRAE (American Society of Heating, Refrigerating and AirConditioning Engineers), przy czym, trzeba zaznaczyć, że nie wszystkie organizacje zawodowe w poszczególnych krajach europejskich zgadzają się ze wszystkimi aspektami doradztwa REHVA. Między innymi ze względu na zróżnicowanie obiektów i funkcjonujących tam systemów, zapisy w dokumentach mają jednak charakter porad i zaleceń, a nie kategorycznych zakazów lub nakazów. Dokumenty te są okresowo nowelizowane wraz z napływem potwierdzonych doniesień o możliwym udziale drogi powietrznej w rozprzestrzenianiu się SARS-CoV-2 i postępem badań.21

22Warto też wspomnieć o obszernym i bardzo rzetelnym sprawozdaniu FläktGroup z września 2020 r., dotyczącym jakości powietrza w pomieszczeniach – „Zapobieganie przenoszeniu wirusa w systemach grzewczych, wentylacyjnych i klimatyzacyjnych”, udostępnionym przez PZITS. Dokument ten jest oparty na historycznych i nowych badaniach naukowych prowadzonych na całym świecie, aktualnych zaleceniach organizacji zawodowych zajmujących się wentylacją oraz wiedzy FläktGroup (wiodący, światowy producent systemów HVAC). W kontekście obecnej sytuacji PZITS zaprasza również do udziału w kursie on-line organizowanym przez REHVA „Bezpieczna eksploatacja budynków i systemów HVAC podczas pandemii koronawirusa” (zniżka ok. 30% dla członków PZITS).
Wszystkie wspomniane dokumenty są dostępne w internecie i niewątpliwie warto się z nimi zapoznać. Poniżej zaprezentujemy natomiast kilka przykładów nowych technologii przydatnych w zwalczaniu drobnoustrojów, w tym SARS-CoV-2.

23Technologia ActivePure® RCI Technologia ActivePure® RCI to inaczej promieniowa jonizacja katalityczna połączona z molekularną aktywacją powietrza. Jest to aktywna technologia oczyszczania i uzdatniania powietrza, bazująca na procesach zachodzących naturalnie (fotokataliza). Zapewnia ona czystość mikrobiologiczną zarówno w powietrzu, jak i na powierzchniach przedmiotów oraz może działać w obecności ludzi.

Sercem systemów z technologią RCI ActivePure® jest hydrofilna matryca w kształcie plastra miodu, pokryta powłoką zbudowaną z nanocząsteczek, m.in. dwutlenku tytanu, rodu, srebra, miedzi. Pod wpływem światła i pary wodnej na powierzchni matrycy zachodzą reakcje chemiczne, w efekcie których powstają: nadtlenek wodoru, jony ponadtlenkowe i wodorotlenkowe. Dzięki tym właściwościom urządzenie eliminuje:

  • bakterie, m.in. Klebsiellapneumoniae New Delhi – NDM 1, VRE, MRSA, Pseudomonasaeruginosa, Acinetobacterbaumannii, Staphylococcusaureus – gronkowiec złocisty, Clostridium difficile, Legionella;
  • wirusy, m.in. oporne wirusy o jednoniciowym RNA i dodatniej polaryzacji (tak zbudowane są np. wirusyz grupy Coronaviridae, w tym wirus SARS-CoV-2), a także wirusy H1N1 (zwany popularnie świńską grypą), H5N8 (tzw. ptasia grypa) czy norowirusy;
  • alergeny, pleśń oraz grzyby.

Jedynym autoryzowanym na Polskę dystrybutorem systemów oczyszczających powietrze, działających w oparciu o aktywną technologię ActivePure® RCI, której producentem w Stanach Zjednoczonych jest firma DBG, jest firma ActivTek Sp. z o.o. Firma ta dysponuje wynikami badań przeprowadzonych w laboratorium akredytowanym przez FDA (Amerykańska Agencja Żywności i Leków), które wykazały, że zastosowanie zaledwie od kilkunastu do 30 minut technologii promieniowej jonizacji katalitycznej (RCI ActivePure®) powoduje spadek liczby cząstek zakaźnych bakteriofaga MS2 (surogat wirusa 2019-nCoV) w powietrzu o ponad 99,9%.

24Dodajmy, że nanotechnologia RCI została doceniona również przez NASA. Amerykańska Fundacja Kosmiczna w 2017 r. wpisała ją na listę 75 najbardziej przełomowych technologii przeniesionych z badań kosmicznych do użytku codziennego, obok takich rozwiązań jak np. GPS, rozrusznik serca czy implant ślimakowy dla osób głuchych i niedosłyszących. Technologia RCI ActivePure® jest przeznaczona do ciągłej pracy i nie wymaga opuszczania budynku w trakcie procesu oczyszczania. Jest dedykowana do systemów wentylacji mechanicznej, natomiast w miejscach, gdzie nie ma takiej wentylacji – urządzenia pracujące w tej technologii mogą być montowane w sufitach podwieszanych (lub wykorzystywane jako urządzenia wolno wiszące). Nieprzerwane działanie systemu gwarantuje także jego skuteczność. Technologia może być stosowana nie tylko w takich jednostkach jak szpitale, przychodnie, hotele, obiekty użyteczności publicznej, ale również w szkołach, przedszkolach oraz domach jednorodzinnych.

Technologia AIRsteril®
Gama urządzeń do oczyszczania powietrza AIRsteril® jest produkowana przez brytyjską firmę Airscience Technology International Limited, która specjalizuje się w produktach do oczyszczania / sterylizacji powietrza oraz kontroli zapachu i obecności patogenów w zamkniętych przestrzeniach. Ich dystrybutorem w Polsce jest firma FM Dental.

Urządzenia AIRsteril® działają inaczej niż wszystkie inne urządzenia do sterylizacji powietrza i odsłoniętych powierzchni: lampy przepływowe, klasyczne generatory ozonu i sterylizatory plazmowe. W uproszczeniu można powiedzieć, że proces dezynfekcji pomieszczenia przebiega w tym przypadku za pomocą / dzięki powietrzu, które pełni w tym procesie aktywną, podwójną rolę. Po pierwsze, powietrze najpierw samo jest poddawane procesom sterylizacji. Po drugie, dzięki AIRsteril®, staje się aktywną substancją, swoistym systemem transportu „zimnej plazmy”, która w skuteczny i bezpieczny dla ludzi sposób dezaktywuje patogeny obecne w pomieszczeniu – za pomocą jonów nadtlenkowych, jonów hydroksylowych oraz niewielkich i bezpiecznych w dawce cząsteczek ozonu. Wyjątkowość AIRsteril® polega również na połączeniu w jednym urządzeniu kilku różnych technologii, przy czym procesy wykorzystane do zwalczania bakterii, wirusów i zanieczyszczeń powietrza to:

  • lampy ultrafioletowe generujące promieniowanie UV-C,
  • specjalistyczna lampa generująca ukierunkowany ozon,
  • system katalityczny wykorzystujący nanocząsteczki dwutlenku tytanu, który generuje krótkotrwałe rodniki hydroksylowe,
  • dwuzakresowe lampy, które poprzez oddziaływanie elektromagnetyczne generują niskotemperaturową plazmę, tzw. zimną plazmę.

AIRsteril® usuwa wirusy, bakterie, grzyby i pleśnie z powietrza oraz z wszelkich dostępnych powierzchni znajdujących się w pomieszczeniu. Wpływa również na oczyszczanie powietrza z zanieczyszczeń mechanicznych, pyłów zawieszonych, LZO, alergenów itp. Urządzenia w tej technologii są zaprojektowane do pracy ciągłej, 24 godziny na dobę i mogą pracować w obecności ludzi. Wartości generowanego ozonu i składników „zimnej plazmy” swobodnie mieszczą się w lokalnych i międzynarodowych normach, np. dawki ozonu emitowane przez AIRsteril® są 30-60 krotnie niższe niż granica normy WHO i co najmniej 25-50 niższe niż dolna granica polskiej normy (wg PN–Z– 04007–2:1994 NDS wynosi 0,15 mg/m3).
25Urządzenie dezynfekujące działa we wszystkich pomieszczeniach przeznaczonych do pobytu ludzi, w gabinetach medycznych, hotelach, magazynach, chłodniach, zakładach przetwórstwa żywności, biurach, salach sportowych, siłowniach czy domach prywatnych. Produkt jest dostępny w Europie i w Azji. W Polsce działa już w wielu gabinetach stomatologicznych i medycznych oraz biurach. W Europie – np. w budynku parlamentu w Strasburgu czy obiektach targowych EXPO Brussels.

26Polskie urządzenie Sterylis firmy Miloo-Electronics
Ostanie badania naukowców potwierdziły, że również produkowane w Polsce urządzenie Sterylis, wykorzystujące technologię UV-C i tzw. pułapki świetlne, eliminuje cząsteczki wirusa SARS-CoV-2 obecne w powietrzu w zamkniętych pomieszczeniach. Badania skuteczności dezynfekcji powietrza z wykorzystaniem tej technologii przeprowadzono niezależnie na oddziałach covidowych w Szpitalu im. bł. Marty Wieckiej w Bochni oraz w Szpitalu Specjalistycznym im. Jana Pawła II w Krakowie. Szczegółowej analizie poddano próbki powietrza, filtry urządzeń oraz maseczki i bezpośrednie otoczenie pacjentów hospitalizowanych na salach chorych. Próbki pobrano zarówno przed, jak i po zastosowaniu dezynfekcji promieniowaniem UV-C. To pierwsze tego typu badania na świecie (badania skuteczności wcześniej omówionych technologii bazowały na testach na surogatach patogenów).

Uzyskane wyniki potwierdziły, że Sterylis skutecznie niszczy w powietrzu patogen odpowiedzialny za największą od ponad stulecia pandemię. Urządzenie wykorzystuje w tym celu m.in. promienniki UV-C i tzw. pułapki świetlne o zmierzonym laboratoryjnie bezpieczeństwie. Pozwala to prowadzić ciągłą (24 h / 7 dni), bezpieczną dezynfekcję powietrza i redukcję koronawirusa w pomieszczeniach, w których przebywają ludzie.

Lekarz med. Jarosław Gucwa, zastępca Dyrektora ds. Lecznictwa w Szpitalu Powiatowym im. bł. Marty Wieckiej w Bochni, mówi: – W tej chwili pracuje u nas kilkanaście tych urządzeń. Ich podstawową zaletą jest skuteczność. W tych miejscach, gdzie działają, nie ma transmisji poziomej, czyli nie ma przypadków infekcji pomiędzy chorymi, a zdarzały się nam ciągle takie przypadki. Druga istotna rzecz to łatwość obsługi i koszty funkcjonowania. Praktycznie rzecz biorąc włączamy je do prądu i działają. Nie zużywamy środków do fumigacji, co znacząco ogranicza nasze koszty. Sterylis oczyszcza powietrze za pomocą dwóch filtrów. Dezynfekuje powietrze wewnątrz urządzenia promieniowaniem UV-C o długość fali 254 nanometrów (najskuteczniejsze w walce z drobnoustrojami). Może również sterylizować powierzchnie i powietrze ozonem (O3) i deozonować, tj. przyśpieszać proces rozpadu ozonu do tlenu (O2). Sterylis emituje bezpiecznie dawkę promieniowania UV-C nawet kilkukrotnie wyższą od tej, która niszczy koronawirusa. Skuteczność metod zastosowanych w urządzeniu zbadano także w warunkach laboratoryjnych w odniesieniu do innych patogenów. W badaniach laboratoryjnych potwierdzono, że Sterylis redukuje w powietrzu liczbę grzybów, pleśni i bakterii, w tym lekoopornych odpowiedzialnych za tzw. zakażenia szpitalne. Producentem urządzenia jest Miloo-Electronics, firma technologiczna z Małopolski działająca w sektorze elektroniki, optoelektroniki i automatyki sterowania.

27Mobilny robot Omron LD firmy ControlTec
Kolejnym przykładem rozwiązania od polskiej firmy, które może być wykorzystywane do bezpiecznej dezynfekcji pomieszczeń i przestrzeni publicznych w dobie Covid-19, jest robot sterylizujący wyposażony w 16 lamp UV-C. W ten sposób na prośbę pobliskiego szpitala we Wrocławiu odpowiedziała firma ControlTec, polski integrator systemów automatyki przemysłowej. To jedno z pierwszych przedsiębiorstw na świecie, które opracowały takiego robota. Początkowo projekt miał charakter non-profit, aby wspomóc szpital. Następnie firma zaczęła wprowadzać nowe rozwiązanie na całym polskim rynku.

Firma ControlTec używa robotów mobilnych firmy Omron z serii LD od 2018 r. i to one stały się podstawą nowego rozwiązania. Autonomiczne roboty doskonale nadają się do dezynfekcji obszarów, ponieważ w przeciwieństwie do tradycyjnych automatycznie sterowanych pojazdów (AGV) poruszają się w oparciu o naturalne cechy placówki i nie wymagają wprowadzania kosztownych modyfikacji w budynku. Wykorzystują lasery i sonar bezpieczeństwa do wykrywania wszelkich przeszkód na drodze, co zapobiega kolizjom – robot dysponuje technologią skanowania pomieszczeń i tworzenia map. To oznacza, że porusza się swobodnie w dowolnej przestrzeni i omija napotkane przeszkody. W jednej placówce może pracować wiele takich robotów, a zarządzanie nimi umożliwia oprogramowanie do zarządzania flotą firmy OMRON.

Głównymi korzyściami wynikającymi z używania robota mobilnego UV-C są oczywiście zdrowie i bezpieczeństwo. Jego obsługa nie wymaga wchodzenia do zanieczyszczonego obszaru – robot może być obsługiwany autonomicznie czy też zdalnie przy użyciu komputera lub tabletu.

Wspominając zadanie, przed jakim stanęła firma, Grzegorz Góral, dyrektor generalny firmy ControlTec, mówi: – Jedynym problemem technicznym była zgodność ze standardami EMC, ale najważniejszym wyzwaniem było przekonanie szpitali, że roboty mobilne UV-C mogą być obsługiwane w bezpieczny sposób. – Dzięki współpracy z sąsiednimi uniwersytetami firma dość szybko uzyskała zgodność z normami EMC (kompatybilności elektromagnetycznej).

28W polskich szpitalach i placówkach opieki zdrowotnej lampy UV-C są od dawna używane do niszczenia wirusów, w związku z czym firma ControlTec nie musiała objaśniać korzyści płynących z takiej sterylizacji. Zwróciła się jednak do Polskiego Instytutu Badawczego z proś8. Mobilny, autonomiczny robot sterylizujący wyposażony w promiennik UV-C (źródło: OMRON Electronics/ControlTec) bą o wykonanie odpowiednich testów i potwierdzenie, że promieniowanie UV-C jest w stanie zwalczać wirusa Covid-19. Sprawdzono również dane z oceny firmy Philips, producenta lamp UV-C, i Uniwersytetu Bostońskiego w USA. Dane te wykazały, że lampy UV-C firmy Philips są w stanie zabić prawie wszystkie wirusy Covid-19. Robot dezynfekuje szybciej niż tradycyjne rozwiązania – w ciągu godziny oczyści nawet do 5 pomieszczeń o powierzchni 40 m2 . Ponadto robot UV-C ControlTec jest obecnie najtańszym tego typu rozwiązaniem funkcjonującym na rynku. Przeszedł oczywiście wszystkie wymagane badania, ma deklaracje zgodności WE i znak CE. Od jesieni ub.r. robot mobilny UV-C jest wdrażany w różnych polskich szpitalach i działa bez żadnych problemów.
Mamy pewne oczekiwania dotyczące przyszłych ulepszeń i aktualizacji oprogramowania sprzętowego, ale jesteśmy bardzo zadowoleni z obecnego systemu. – Twierdzi Grzegorz Góral. – Otrzymaliśmy prośby od szpitali, takie jak dodanie kamer i czujników w celu sprawdzania otoczenia robotów mobilnych UV-C podczas sterylizacji oraz możliwość połączenia z bazą danych, która automatycznie sporządza raport na temat czynności wykonywanych przez roboty. Poza placówkami medycznymi otrzymaliśmy też zapytania dotyczące robotów mobilnych UV-C od firm świadczących usługi sterylizacji i firm z sektora przemysłowego. – Pandemia stanowi ogromne wyzwanie dla wielu firm i instytucji. – Dodaje Jarosław Drzazga, kierownik zespołu ds. rozwiązań przemysłowych w firmie OMRON Electronics w Polsce. – Wiele z nich zdało sobie sprawę, że zautomatyzowane procesy, innowacyjna robotyka i innowacyjne technologie, takie jak dezynfekcja UV, mogą zapewnić im cenne wsparcie w sprostaniu temu wyzwaniu.

Źródła:
[1.] Materiały informacyjne firmy ActivTek Sp. z o.o.
[2.] Materiały informacyjne firmy FM Dental
[3.] Materiały informacyjne: sterylis.com
[4.] Materiały informacyjne ControlTec Sp. z o.o.


 

pi