Politechnika Krakowska wzbogaciła się o nowe centrum badawcze. Dziś (11.01.2024 r.) na Wydziale Inżynierii Środowiska i Energetyki oficjalnie otwarto warte ponad 7 mln zł, Laboratorium Maszyn i Urządzeń Energetycznych (LMiUE). Mimo krótkiego stażu w strukturze uczelni ma już akredytację Polskiego Centrum Akredytacji. Nowe laboratorium prowadzi badania właściwości cieplno-fizycznych i mechanicznych nowoczesnych materiałów najbardziej zaawansowanymi technikami. Wykonuje też – ważne dla ochrony środowiska – analizy chemiczne i oznaczenia zanieczyszczeń trwałych, m.in. pestycydów, hormonów i leków w glebie, wodzie i powietrzu. Z szerokiej palety możliwości badawczych LMiUE i wiedzy eksperckiej specjalistów PK będą korzystać nie tylko naukowcy, ale też firmy. Nowe laboratorium jest częścią Regionalnego Zespołu Akredytowanych Laboratoriów Badawczych i Wzorcujących PK, które powstało na Politechnice Krakowskiej dzięki wsparciu ze środków unijnych. Należą do niego również dwie inne placówki badawcze PK (z Wydziału Mechanicznego).

– Otwarcie Akredytowanego Laboratorium Maszyn i Urządzeń Energetycznych umożliwia Politechnice Krakowskiej prowadzenie na wysokim, europejskim poziomie nowych oraz ulepszonych prac i świadczenie usług badawczych, głównie z zakresu wysoko zaawansowanych materiałów oraz technologii dla przemysłu. Powstanie nowej placówki przyczynia się również do wzrostu potencjału naukowego, gospodarczego oraz poziomu innowacyjności województwa małopolskiego – podkreśla rektor Politechniki Krakowskiej prof. dr hab. inż. Andrzej Szarata.

Regionalny Zespół Akredytowanych Laboratoriów Badawczych i Wzorcujących PK – kluczowy ośrodek dla Małopolski

Otwarte właśnie laboratorium PK powstało w ramach unijnego projektu, który dotyczył utworzenia na Politechnice Zespołu Akredytowanych Laboratoriów Badawczych i Wzorcujących. Przedsięwzięcie otrzymało dofinansowanie z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020 (kierownikiem projektu RZAL jest dr hab. inż. Magdalena Niemczewska-Wójcik, prof. PK z Wydziału Mechanicznego). W skład Regionalnego Zespołu Akredytowanych Laboratoriów Badawczych i Wzorcujących wchodzą trzy placówki Politechniki Krakowskiej – dwie z Wydziału Mechanicznego (Laboratorium Metrologii Współrzędnościowej oraz Laboratorium Badań Technoklimatycznych i Maszyn Roboczych, dzięki unijnemu wsparciu zyskały nowoczesną aparaturę badawczą) i nowo powstałe Laboratorium Maszyn i Urządzeń Energetycznych z Wydziału Inżynierii Środowiska i Energetyki. – Projekt RZAL pozwolił nam skonsolidować potencjał badawczy uczelni w kilku znaczących dyscyplinach naukowych: inżynierii materiałowej, inżynierii środowiska, górnictwie, energetyce, inżynierii chemicznej. Tym samym Kraków i Małopolska zyskują kluczowy ośrodek naukowo-badawczy, działający w oparciu o najnowocześniejszą technologię pomiarową i systemy badawcze oraz ściśle łączący naukę i innowacje techniczne z zastosowaniami przemysłowymi – mówi dr hab. inż. Magdalena Niemczewska-Wójcik, prof. PK, kierownik projektu RZAL.

Imponujące możliwości badawcze

Aparatura w nowym laboratorium PKKoszty utworzenia otwartego właśnie Laboratorium Maszyn i Urządzeń Energetycznych to 7,35 mln zł, z czego dofinansowanie z UE wyniosło 5,41 mln zł, a pozostałe środki pochodziły z budżetu uczelni i wydziałów PK. Kierownikiem nowej jednostki Politechniki, działającej w ramach Katedry Procesów Cieplnych, Ochrony Powietrza i Utylizacji Odpadów WIŚiE PK, jest dr inż. Jan Wrona. – Dzięki bogatemu wyposażeniu Laboratorium Maszyn i Urządzeń Energetycznych w przyrządy, które określają zróżnicowane parametry fizyczne i chemiczne materiałów, możliwe będzie szerokie spektrum działalności naukowej i współpracy z przemysłem – mówi dr inż. Jan Wrona. – W LMiUE będziemy określać właściwości cieplno-fizyczne i mechaniczne materiałów, np. izolacyjnych czy budowlanych, w warunkach zbliżonych do tych, w jakich będą eksploatowane. Możliwości badawcze laboratorium obejmują również określanie charakterystycznych temperatur przemian fazowych w materiałach różnych typów, efektów cieplnych oraz zmian masy podczas przemian fizycznych i chemicznych w badanych próbkach. Ponadto, możliwe jest określanie dyfuzyjności cieplnej i współczynników przewodzenia ciepła, a także modułu Younga i współczynnika Poissona dla materiałów metodą wzbudzania impulsowego w szerokim zakresie temperatury – opisuje dr inż. Jan Wrona. Takie badania służą m.in. ograniczeniu zużycia energii w budynkach i instalacjach przemysłowych.

Dostępna w laboratorium aparatura daje też możliwości badania emisji składników gazowych z procesów spalania, zgazowania czy pirolizy. Do tego pozwoli na wykonywanie analiz chemicznych surowców i produktów wykorzystywanych w procesach produkcyjnych oraz oznaczenia zanieczyszczeń obecnych w środowisku – w glebie, wodzie i powietrzu – m.in. pestycydów, hormonów i leków. Wyniki badań będą mogły być wykorzystane do unowocześniania procesów wytwórczych i produktów, oraz podejmowania wyzwań o charakterze ekologicznym czy związanych ze zrównoważonym rozwojem, takich np. jak walka ze smogiem.

Nowe laboratorium z akredytacją PCA w służbie społeczeństwu

Aparatura w nowym laboratorium PK Mimo, że nowa placówka badawcza Politechniki Krakowskiej dopiero rozpoczyna swoją działalność, już zdobyła prestiżową akredytację (nr AB 1882) Polskiego Centrum Akredytacji. – Sytuacja na rynku usług laboratoryjnych w Polsce rozwija się dynamicznie. Akredytacja PCA potwierdza nasze kompetencje do prowadzenia badań na najwyższym poziomie i jest dowodem na wysoką jakość świadczonych usług badawczych według bardzo rygorystycznych zasad. To daje Politechnice Krakowskiej mocne atuty na tle krajowej i europejskiej konkurencji – mówi dr inż. Jan Wrona.

W ramach badań objętych akredytacją, w LMiUE naukowcy mogą wyznaczać przewodność cieplną w stanie ustalonym np. dla materiałów izolacyjnych – płaskich i cylindrycznych. Ponadto, eksperci PK będą badać temperaturę i entalpię topnienia i krystalizacji tworzyw sztucznych metodą skaningowej kalorymetrii różnicowej (DSC). – Laboratorium jest nowoczesne i kompletne, co potwierdzili audytorzy Polskiego Centrum Akredytacji. Wypełnia je obsługiwany przez ekspertów zaawansowany sprzęt, co z aprobatą odnotowali także nasi partnerzy z innych jednostek naukowych i biznesu. W dniu otwarcia działalności LMiUE należy takie zainteresowanie uznać za sukces – mówi dziekan Wydziału Inżynierii Środowiska i Energetyki dr hab. inż. Stanisław M. Rybicki, prof. PK.

Poza akredytowanym zakresem badawczym, oferta Laboratorium Maszyn i Urządzeń Energetycznych to także szeroki wachlarz innych analiz, m.in.: ustalanie współczynnika przenikania ciepła dla przegród budowlanych i okien, analiza składu spalin, gazów odlotowych, procesowych i zanieczyszczeń powietrza, badania substancji organicznych, w tym ropopochodnych, w glebie i materiale skalnym, ze szczególnym uwzględnieniem biomarkerów geologicznych.

– Oprócz korzyści wynikających z prowadzenia wysoko zaawansowanych badań, laboratoria tego typu przynoszą również ważne korzyści społeczne – podkreśla dr inż. Jan Wrona. – To m.in. wdrożenie na rynek nowych, dokładnie sprawdzonych produktów firm z różnych branż przemysłu. Przebadane w akredytowanych laboratoriach – według restrykcyjnych przepisów, norm, z zastosowaniem aparatury badawczej na światowym poziomie – będą miały gwarancję najwyższej jakości i w lepszym stopniu posłużą konsumentom i społeczeństwu. Akredytowane badania pozwolą producentom ograniczyć koszty produkcji, zmniejszyć liczbę wadliwych wyrobów, a to wpłynie na sukcesy ekonomiczne firm, wzrost liczby klientów, co otworzy możliwości ekspansji małopolskich przedsiębiorstw poza region.

Aparatura na światowym poziomie

Nowe laboratorium Politechniki Krakowskiej powstało w specjalnie odnowionych na ten cel przestrzeniach przyziemia budynku Wydziału Inżynierii Środowiska i Energetyki na kampusie głównym uczelni przy ul. Warszawskiej 24. Zestaw aparatury badawczej, stanowiącej wyposażenie LMiUE, robi wrażenie. W skład Laboratorium Maszyn i Urządzeń Energetycznych wchodzą m.in.:

• stanowiska do badań przewodności cieplnej materiałów izolacyjnych płaskich i cylindrycznych;
• zestaw do kompleksowych analiz chromatograficznych, w tym analiz śladowych, zanieczyszczeń powietrza, wód, gruntów, żywności;
• wieloparametrowy, przenośny analizator gazów;
• analizator do pomiaru przewodności cieplnej i dyfuzyjności ciał stałych, proszków, płynów i past;
• przenośne systemy pomiarowe do określania współczynnika przenikania ciepła przez przegrody budowlane i szkło;
• stanowiska do badań dyfuzyjności i przewodności cieplnej w zakresie temperatur od -150°C do 1500°C;
• dylatometr do wyznaczania współczynnika rozszerzalności termicznej materiałów;
• stanowisko do wyznaczania modułu Younga i współczynnika Poissona rożnych materiałów;
• piec komorowy do badań materiałów w wysokich temperaturach – do 1600°C.

Laboratorium Maszyn i Urządzeń Energetycznych jest jedną z 7 placówek badawczych Politechniki Krakowskiej, które uzyskały akredytację Polskiego Centrum Akredytacji. Poza laboratoriami tworzącymi wspomniany wcześniej RZAL (LMiUE – nr akredytacji AB 1882, Laboratorium Metrologii Współrzędnościowej – nr AP 132, Laboratorium Badań Technoklimatycznych i Maszyn Roboczych – nr AB 1678), akredytację posiadają: Laboratorium Analiz Śladowych im. Profesora Adama Grochowalskiego (nr AB 749, Wydział Inżynierii i Technologii Chemicznej), Laboratorium Badania Odkształceń i Drgań Budowli (nr AB 846, Wydział Inżynierii Lądowej), Laboratorium Badawcze Materiałów i Konstrukcji Budowlanych (nr AB 1251, Wydział Inżynierii Lądowej), Laboratorium Inżynierii Cieplnej (nr AB 1632 oraz NB 2919 Europejska Jednostka Notyfikowana, które jest zasobem badawczym Laboratorium Ogrzewnictwa, Wentylacji, Klimatyzacji i Chłodnictwa, Wydział Inżynierii Środowiska i Energetyki).

W uroczystym otwarciu laboratorium wzięli udział prorektor ds. nauki PK prof. Dariusz Bogdał oraz dziekan Wydziału Inżynierii Środowiska i Energetyki dr hab. inż. Stanisław M. Rybicki, prof. PK, a także: dziekan Wydziału Inżynierii Lądowej dr hab. inż. Lucyna Domagała, prof. PK, dziekan Wydziału Mechanicznego prof. Jerzy Sładek oraz prodziekan WM i kierownik projektu związanego z utworzeniem RZAL dr hab. inż. Magdalena Niemczewska-Wójcik, prof. PK, dziekan Wydziału Inżynierii Elektrycznej i Komputerowej dr hab. inż. Maciej Sułowicz, prof. PK, dziekan Wydziału Inżynierii i Technologii Chemicznej dr hab. inż. Piotr Michorczyk, prof. PK, prodziekan Wydziału Architektury prof. Justyna Kobylarczyk oraz dr inż. Anna Maślanka, kierownik Laboratorium Analiz Śladowych im. Profesora Grochowalskiego.

Uczestnikami uroczystości byli także m.in. członkowie zespołu LMiUE: dr inż. Małgorzata Olek (zastępca kierownika), dr inż. Jan Porzuczek (kierownik techniczny), mgr Kinga Wencel (zastępca kierownika technicznego), dr inż. Danuta Owczarek (kierownik ds. jakości), dr inż. Andrzej Osak (zastępca kierownika ds. jakości), Ewa Wełna, dr inż. Dorota Skrzyniowska (sprawy administracyjne) oraz współpracujący z nimi prof. Witold Żukowski i dr inż. Gabriela Berkowicz-Płatek z Katedry Chemii Ogólnej i Nieorganicznej Wydziału Inżynierii i Technologii Chemicznej PK.

Więcej informacji o działalności i ofercie Laboratorium Maszyn i Urządzeń Energetycznych na stronie: www.lmiue.pk.edu.pl 

Materiał źródłowy:
https://www.pk.edu.pl/